Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.3.FUNKCJEKOMÓRKI
RYS.2.7.
ipotasupodczastransportuaktywnego.
RóżnicawielkościsymboluNa>iK>
wcytoplazmieiwotoczeniukomórkipodkreśla
różnicestężeń(wgHarrisonR.iLuntG.:
Błonybiologiczne.Warszawa,PWN1980,
s.214)
Transbłonowygradientjonówsodu
wbłonie,którełączysięzsubstancją
przenoszoną.Zarównopodczastransportu
aktywnego,jakidyfuzjiułatwionejpo-
krewnesubstratykonkurująonośnik,
aspecyficznośćtransportujestwynikiem
tworzeniasiękompleksówsubstratuzno-
śnikiem(np.związkówDiLzbiałkiem).
Przenikaniesubstratudokomórkijest
wobydwuwariantachznacznieprzyspie-
szoneprzeznośnik,wstosunkudoprzeni-
kaniazachodzącegopodczaszwykłej
dyfuzji,tj.beznośnika.Transportaktyw-
nywodróżnieniuoddyfuzjiułatwionej
możezachodzićwbrewgradientowipo-
tencjałuelektrochemicznego.
Transportpewnychsubstancjijestnie-
jednokrotniebardziejzłożonyiprzebiega
przyjednoczesnymtransporcieinnejsub-
stancjiwkierunkuzgodnymlubprzeciw-
nymdorozpatrywanego(tzw.symport,
np.transportanionówpirogronianuika-
tionówjednocześniedokomórki,oraz
tzw.anyport,tj.transportNa>nazewnątrz
iK>dokomórkiprzyudzialeATP-azy).Jesttozjawiskoszczególnieczęste
wtransporciejonówlubsubstancjizjonizowanychimanaceluzachowanierównowagi
ładunkówpoobustronachbłony.
Komórkajestwszechstronnaizdolnadojednoczesnegoposługiwaniasięlicznymi
szlakami,umożliwiającymipobieraniesubstancjiwmiarępotrzeb.Możeonapo-
sługiwaćsiętransportemaktywnym,kiedystężeniesubstancjijestniższewotoczeniu
niżwewnątrzkomórki,możerównieżpobieraćsubstancjewwynikudyfuzjizwykłejlub
ułatwionej,gdyzewnętrznestężeniesubstancjiprzewyższastężeniewewnątrzkomór-
kowe,przyczymtransportaktywnymożezachodzićjednocześniezdyfuzją.
Procesytransportuprzezbłonybiologicznesąniesłychanieważneiskomplikowane
wżyciukomórki.Pełenobrazomawianychzagadnieńdałobyniewątpliwierozpatrzenie
aspektówtermodynamicznychikinetykitransportu,jegoźródełenergiiorazcharak-
terystykaprzepuszczalnościposzczególnychbłonorazbiałekprzenoszących(permeaz
podlegającychkontroligenetycznejiśrodowiskowejorazdziałającychwybiórczo),jak
równieżmetabolitówkompleksujących,odgrywającychrolęprzenośnikówkationów
(np.antybiotykijonoforowe–gramicydyny).Dotejgrupynależyteżdołączyćzwiązki
ułatwiającetransportcząsteczekianionów,działającenazasadzieokresowego
tworzeniapor(np.nystatyna,cykloheksimid).Dodatkoweinformacjenatentemat
uzyskaCzytelnikwpodręcznikachfizjologiiibiochemiikomórki.
Zagadnienietransportubiałekprzezbłonybiologiczne(szczególnieprzezbłonę
cytoplazmatyczną)należyobecniedojednychzważniejszychproblemówbadawczych
41
