Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Wstęp
powrócić,pozostaławjegosercu.WczasieIIwojnyświatowejbyłjejrzecz-
nikiemwobecStolicyApostolskiej,potemorganizowałduszpasterstwowoj-
skowenaZachodzieprzyPolskichSiłachZbrojnych,atakżejakojedynybi-
skupkatolickizostałwpuszczonydoZwiązkuSowieckiego,byzwizytować
polskąarmię.Wkońcuwrazzarmiągen.Andersaprzeszedłszlakbojowy.
NadłuższyczaszatrzymałsięwLondynie,jakobliskiwspółpracownikpol-
skiegorządunauchodźstwie,aod1946rokuzamieszkałnastałewRzymie.
Wyznaczenieramczasowychniniejszejpracynarzucajądecyzjepapie-
skieikościelnedekrety,którekilkakrotnieposzerzałyiprecyzowałyzakres
misjibp.Gawliny.WyjeżdżałonzPolskiwewrześniu1939rokuzjurysdyk-
cjąbiskupapolowegoWojskaPolskiego.Jeszczejesieniątegosamegoroku
dziękiPiusowiXIIjegowładzazostałaposzerzonaiodtądobejmowałanie
tylkożołnierzypolskich(iichrodziny)będącychwkraju,alerównieżtych,
którzyznaleźlisiępozajegogranicami.Jurysdykcjatazostałauzupełnio-
na3października1942roku,gdymianowanogoordynariuszemkatolików
polskichopuszczającychRosję.Wlutym1945rokuwzastępstwieinterno-
wanegoprymasaHlondapowierzonomuopiekęnadwszystkimiemigran-
tamiiwygnańcamipolskimipozakrajem.Zkoleiwczerwcu1945roku
ustanowionogoordynariuszemPolakówwNiemczechiAustrii.Wkońcu,
trzymiesiącepośmierciprymasaHlonda,wstyczniu1949roku,mającna
uwadzesytuacjępolitycznąwPolsce,PiusXIImianowałgoProtektorem
WychodźstwaPolskiego.Zadaniate,zleconewcześniejprymasowiPolski,
Gawlinazwielkimoddaniempełniłdoostatnichchwilżycia.
ZdaniemautoratytułflopiekunPolakównaemigracji”wsposóbnajbar-
dziejtrafnyokreślamisjęwyznaczonąbp.Gawlinie.Łacińskiesłowoprotec-
tortłumaczonejestjakoflten,ktoosłania,obrońca,opiekun”26.Zostałoono
użytewdekrecieustanawiającymnajpierwHlonda,anastępnieGawlinę
odpowiedzialnymizapolskąemigrację.Dotegotytułuwielokrotniena-
wiązywałwróżnychdokumentachiwypowiedziachsambiskup.PiusXII
w25.rocznicęsakryGawlinynapisał:flMyzaśmianowaliśmycięwr.1949
OpiekunemEmigracjiPolskiej”,aprymaskard.StefanWyszyńskiwtekście
opublikowanympośmierciGawlinystwierdził,żeflobarczonypowojnie
obowiązkamiOpiekunaDuchowegoEmigracjiPolskiej,czuwałnadniąjak
nadźrenicąokaswego”.Niewydajesię,bykoniecznebyłozawężanietego
tytułudozwrotuflopiekunduchowy”,ponieważdogłębnaanalizadokonań
Gawlinyorazodbiór,zjakimsięspotykałajegomisja,wyraźniewskazują,
żechoćbyłonwpierwszymrzędzieprzyjmowanyjakobiskup,pasterzKo-
ścioła,towwielumomentachstawałsięprzywódcąiprotektoremwsensie
bardziejogólnym.
26A.Jougan,Słownikkościelnyłacińsko-polski,Poznań–Warszawa–Lublin19583,s.552.
