Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MaciejGrzegorzSmoliński
GdyobejmowałstanowiskosekretarzaEP,kardynałAugustHlondnie
wiedziałjeszcze,ilelatpanowaćbędziewPolscekomunizm.Tymniemniej
wobeczagrożeniazestronytotalitarnejwładzy,scentralizowałwładzęwKo-
ściele,decydując,bywszelkiesporynaliniikuriebiskupie-władzeadmini-
stracyjnepaństwabyłyrozstrzyganecentralnie,zapośrednictwemsekretarza
EP.BiskupChoromańskimusiałzatemspieraćsięzeswymalteregopostronie
państwowej,WładysławemWolskim,niemalkażdegodnia.PrzewagaWol-
skiego(Piwowarczyka)wfldialogu”polegałanaobecnościwPolscesowiec-
kiejarmii,MBP,monopolistycznejpartii,cenzuryisiatkiinformatorówsięga-
jącejtakżedownętrzaKościoła.Biskupmiałjednaktęprzewagę,żeniemusiał
kłamać,ajakoznawcaprawamógłpunktowaćprzeciwnika,dowodzącjego
brakukompetencjilubzłejwoli.Umiejętnościnegocjacyjnebiskupaokazały
sięważne,gdyodsierpnia1949rokubpZygmuntChoromańskiprzewodził
stroniekościelnejwpracachKomisjiMieszanej(od1956r.Wspólnej).Prymas
StefanWyszyńskipisałwswychZapiskachwięziennych,żebierzepełnąodpo-
wiedzialnośćzatekstporozumieniaz14kwietnia1950roku,którejednakzo-
stałowynegocjowaneprzezjegowysłannika-bp.Zygmunta.Cociekawe,jak
wynikazkwerendywykonanejwIPN-ie,wszystkowskazujenato,żeniema
oryginałutejdeklaracjipodpisanejprzeznegocjatorówmodusvivendimiędzy
państwemiKościołemwPolsce.Zachowałysięjedyniemaszynopisy,bezpod-
pisów.Możnapostawićzatempewnąhipotezę.Dokumentbyłopublikowany
wprasie,kuzaskoczeniuPrymasaPolskiiczłonkówKomisjiMieszanej,po
ostatnimspotkaniunegocjacyjnym.Ostatecznepodpisanietekstumiałodopie-
ronastąpićpospełnieniuwarunkudodatkowego-reaktywowaniakościelnego
flCaritasu”.Nienastąpiłotojednak,aPrymasPolskizostałpostawionyprzed
trudnymwyborem.Uznaćfaktyczniewynegocjowanytekst,czyteżzaprote-
stowaćwobecfaktu,iżdrugastronaopublikowaładeklarację,nieinformując
partnera.Jednocześniezamknęła-nadługielata,boażdo1989roku,temat
kradzieżyprzezpaństwokościelnegodziełamiłosierdzia.
Dlabp.Choromańskiegonajdramatyczniejszymmomentemwżyciubył
jednakinnydzień,dzień25września1953rokuidwiedobyponimnastępu-
jące.PoaresztowaniuPrymasaPolskipozostałflsierotą”;musiałporazpierw-
szy,bezwsparcia,podjąćwiążącecałyKościółwPolscedecyzje.Sam.Premier
JózefCyrankiewiczniedałmuaniczasu,anispokoju.Grożąckolejnymiaresz-
towaniamiiniegodzącsięnarezygnacjebp.Choromańskiegozrolinegocjato-
ra,wymusiłnanimwyrażeniezgodynatekstoświadczenia,defactopodważa-
jącegodotychczasowąpolitykękardynałaStefanaWyszyńskiego.Czyokazał
słabość,czywłaśniehartducha?KsiądzdrMaciejSmolińskipróbujeporadzić
10
