Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
bIskupWARmIŃskIJÓZEFAmbROżyGERITZ(1783-1867)
skupich,przechowywanewArchiwumWatykańskim30.badaniaarchiwalneuzu-
pełniająjeszczenieliczneaktaArchiwumprowincjalnegoZgromadzeniasióstrśw.
katarzynywbraniewieiArchiwumGłównegoZgromadzeniasióstrśw.katarzyny
wGrottaferratazawierającerozporządzeniabiskupaGeritzaodnoszącesiędoza-
konuorazaktaArchiwumpaństwowegowOlsztynieznajdującesięwzespolere-
jencjiolsztyńskiejadotyczącepolitycznychiszkolnychsprawWarmiiimazur.
Ważnąpomocwredakcjininiejszejpracystanowiłyopracowaniaźródłowe
dotyczącedziejówWarmiiimazur31,doniesieniaprasowegazetpruskich,licz-
neartykułyźródłowezamieszczonewczasopiśmiediecezjalnym„pastoralblatt
fürdieDiözeseErmland“orazwydanedrukiemźródłapamiętnikarskie,opisują-
cenp.bierzmowanieprzyjmowaneprzezJózefaAmbrożegoGeritza,jegonaucza-
niewgimnazjumreszelskimczyWiosnęLudównaWarmiiiwprowincjiprusy32.
WbiblioteceWyższegoseminariumDuchownegometropoliiWarmińskiej
„Hosianum”znajdująsięrównieżśpiewnikiiróżnedrukowanestatutyzatwier-
dzaneiwydawanezazezwolenieminapoleceniebiskupaGeritza.pomocąwokre-
ślaniudniliturgicznych,parafii,obsadystanowiskkościelnych,składukapitułyczy
liczbyalumnówsłużąnatomiastrubrycelewrazzdołączonymidonichschema-
tyzmamidiecezjiwarmińskiej,zgromadzonerównieżwArchiwumArchidiecezji
WarmińskiejwOlsztynie33.
biskupJózefAmbrożyGeritz,rodowityWarmiak,żyłisłużyłkościołowiwar-
mińskiemuwczasach,gdydawnedominiumbiskupie,poblisko300latachprzy-
należnościdokrólestwapolskiego,znalazłosięod1772r.podpanowaniemwład-
cówpruskich.Dlapełnegozrozumieniakontekstużyciaidziałalnościbiskupauka-
zanajestnajpierwwzarysieogólnasytuacjaWarmiipodzaborempruskim,zmia-
nyustrojoweiadministracyjnycepo1772r.,zestawionedlaporównaniazprzed-
stawionąwkrótkimrysiehistorycznymwcześniejsząpolityczno-administracyjną
sytuacjąregionu.Zarysgłównychzałożeńpolitykikrólewskiejwobecwcielonych
ziemuzupełniaopisstanudemograficznego,narodowegoiwyznaniowegomiesz-
kańcówWarmii,rozwojugospodarczegomiastiwsi,przeżywanychklęskżywioło-
wych,rozruchówiwojen,atakżezakresuwpływupaństwanainstytucjeoświato-
weispołeczno-opiekuńcze.
30AsV
,ArchivioConcistoriale,vol.21,Iuramentafdelitatisetprofessionesfdei,1840,k.9-12v.
31MazuryiWarmia1800-1870.Wybórźródeł,opr.W
.Chojnacki,Wrocław1959.
32m.Fox,DiariuszzHeilsbergaodroku1790-1792,opr.s.konarski,kraków1898;F.Lie-
der,Warmiamoichmłodychlat,wstępiopr.J.Jasiński,Olsztyn1986;H.m.Glazer,Dziennik
zpodróżypoPrusachWschodnichiZachodnichw1848roku,opr.J.Jasiński,zrękopisuodczy-
tałN.kasparek,Olsztyn1994.
33DirectoriumDiviniOfciiproEcclesiaetDioecesiVarmiensi,Regiomonti1804-1868;Elen-
chusCleriDioecesisVamiensis,Regiomonti1804-1868.
