Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wówczasgreckieokreśleniepaideiaalbopelomai(wychowywaniedzieci,wy-
kształcenie,obycie)
2.DopierowXVIIw.weWłoszech,FrancjiiwAngliiza-
czętoużywaćtegopojęciawodniesieniudorozwojuczłowieka.Prekursorem
byłS.Pufendorf,któryw1688r.wswoimdzieleDeiurenaturaeetgentium
(Oprawienaturalnyminarodach)objąłnimtakiewytworyjak:instytucjespo-
łeczne,ubrania,język,moralność.Podkreślałrolęrozumu,wiedzyigodności
ludzkiejjakokonstytuującychkulturę,przeciwstawiającjąnaturze.Wświetle
rozumowaniaPufendorfaświatfizycznycharakteryzujesięprzyczynowością,
brakiemwartości,natomiastświatmoralnyczłowiekawolnością,któramusi
wszakżeposiadaćaksjologicznyfundament.
WXVIIIw.upowszechniłosięrozumieniekulturyjakorozwojużycia
umysłowegoczłowiekaorazcechiwytworówludzkich
3.WPolscejakojeden
zpierwszychwprowadziłtopojęcieJ.Lelewelwznaczeniudoskonaleniamo-
ralnegoiumysłowego,atakżerozkwitusztuki,wiedzy,ideiireligii
4.Dochwili
obecnejopracowanobardzowieledefinicjikultury.Aż168znich,zapropono-
wanychprzezamerykańskichantropologów,zostałozebranychwpublikacji
A.L.KroeberaiC.Kluckhohna(1952r.),którzypodzielilijenasześćtypów
definicyjnych(genetyczne,nominalistyczne,historyczne,normatywne,struktu-
ralne,psychologiczne).Zabadaczamimożnaprzyjąć,żepierwsząnowożytną
definicjękulturyocharakterzeopisowymsformułowałE.B.Tylor(1871r.),
źniejpojawiłosięwielenowych,akcentującychżneaspektykulturywza-
leżnościodreprezentowanejdziedzinynaukowejizainteresowańautorów.Poję-
ciekulturyjestbowiemniezwyklepojemneipolisemiczne.Kulturamożeobej-
mowaćwszystko,cowyróżniadanągrupę,zwyjątkiemjejuposażeniagene-
tyczno-przyrodniczego.Jednakokulturzemożnamówićdopierowtedypisał
S.Czarnowskigdywynalazeklubodkryciezostajezachowane,stajesiętrwa-
łymdorobkiemludzkości,anietylkoindywidualnymprzyzwyczajeniem
5.Łą-
czysięztymobiektywizm(usamodzielnianiesię)elementówkultury,który
poleganaustaleniusięwzoruniezależnegoodwszelkichokoliczności.Kultura
jakozespółustalonychelementówdorobkuspołecznegoprzekazywanajest
zpokolenianapokolenie.
2
M.Filipiak:Socjologiakultury.Zaryszagadnień.WydawnictwoUniwersytetuM.Curie-
-SkłodowskiejwLublinie,Lublin2003,s.9.
3
Encyklopediaantropologiispołeczno-kulturowej.Red.A.Barnard,J.Spencer.OficynaWydaw-
4
niczaVolumen,Warszawa2008,s.317.
Ibid.
5
S.Czarnowski:Kultura.W:Antropologiakultury.Zagadnieniaiwybórtekstów.Oprac.
G.Godlewski,L.Kolankiewicz,A.Mencwel,P.Rodak.WydawnictwoUniwersytetuWarszaw-
skiego,Warszawa2005,s.26.
10