Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EwaNowickaWprowadzenie
9
wisk,przeniesieniasięzewsidomiast,wynoszeniesiębogatszychrodzin
zcentrówmiastnaichobrzeża,atakżewyjazdywypoczynkoweiturystyczne.
Wydajesię,żetakszerokaipojemnakategoriapojęciowajestmałoużyteczna
wpraktycebadawczej.Takobszernezakreślanietegopojęciasprawia,że
powstająlicznetypologieiklasyfikacjemigracji.Kryteriamiichporządkowania
sąnajczęściejnastępująceużytecznewymiary:
•przymusowośćvsdobrowolność(rozmaicierozumiana),
•charaktermasowyvsindywidualny(teżrozumianerozmaicie),
•wewnątrzvsnazewnątrzorganizmupaństwowego(kryteriumzawodnenp.
wprzypadkudobrowolnychiprzymusowychmigracjiwobrębieZSRR
ipaństwafrykańskich),
•chwilowevstrwałe.
Wszystkietekryteriawymagająrozbicianadalszebardziejszczegółowe
wymiary.Wwynikuichstosowaniapodziałytypologicznemigracjiokazująsię
nieprecyzyjneipłynne.Pozostajądorozważeniapytania,takiejaknaprzykład:
czybieda(teżpojęciewzględne!)powodującamigracjęsprawia,żemożemyją
nazwaćprzymusową?Czyprzemieszczaniesięposzczególnychczłonków
rodzinyczyśrodowiskalokalnegowpojedynkę,abypotemspotkaćsięnaobcej
ziemiitamrekonstruowaćdawneżycietomigracjaindywidualna,czyzbioro-
wa?Czyprzebywaniewjakimśobcymkrajuwzwiązkuzkoniecznością
załatwianiaformalnościprzyzałożeniu,żechcesię,jaknajszybciejopuścić
tenkrajiprzemieścićsiędoinnegokrajuemigracyjnego,tomigracjachwilowa
czytrwała?Wszystkietepytaniautrudniająstworzeniewyrazistejijedno-
znacznejklasyfikacjirodzajówmigracji,alemusząbyćbranepoduwagę
wtedy,gdypodejmowanesąbadaniaempiryczne.
Przywęższymrozumieniumigracjatozawszetakieprzeniesieniesię
zmiejscanamiejscejednostki,rodzinylubgrupy,któremutowarzyszy:
•celoweizamierzoneporzuceniedotychczasowegomiejscazamieszkania,
•celoweiświadomepodjęciedecyzjiomieszkaniuwinnymmiejscu.
Takierozumieniemigracjiwydajesiębardziejwartościoweprzyzakreś-
laniupolabadaniaitakimbędziemysiędalejposługiwali.Trzebazarazem
pamiętać,żeniektóremigracjemającharakterwielofazowyidoopisupo-
szczególnychfazprzydatnesąróżnepojęcia.TaknaprzykładmigracjaGreków
powojniedomowejwlatach1946–1949wpierwszejfaziebyłazorganizowaną
przymusowąewakuacją–przybywanieGrekówpowojniedomowejdoróżnych
krajówEuropyblokuwschodniego.Następniepojawiasiędrugafazamigracji–
świadomeicelowepowrotydoojczyznytychsamychosóblubichdzieci
(Nowicka2008a,2008b).
