Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
n
ARTYKUŁY
zachodniejrozumianychiinterpretowanychzmuzułmańskiegopunktuwidze-
nia,czegoprzykładzobaczymywdalszejczęścitegostudium.
Drugazewspomnianychprzedchwiląmonografiijużwsamymtytulesygna-
lizujedyskusjęzodrzucanymiprzezlibijskiegofilozofakoncepcjamiFrancisa
FukuyamyzawartymiwksiążceKoniechistorii(1.wyd.amerykańskieTheEnd
ofHistoryandtheLastMan1992,1.wyd.arabskie1993).Wieszczonegoprzez
Amerykanina„końcahistorii"jednakniewidać.Zdajesię,żetaideazostała
jużabsolutniezdyskredytowanaprzezrzeczywistewydarzeniapoczątkuXXIw.
Bezwątpieniarolępierwszoplanowąodgrywałwtymprocesieświatarabsko-
-muzułmański,któregopodstawowąstałąjestnieprzewidywalność.Stądsytu-
acjapolitycznawtymregioniewymykasięwszelkimzasadomproponowanym
przezprognozowaniewnaukachpolitycznych.Zasadybowiemtejostatniejna-
ukiutworzonezostałynagrunciehistoriiświatazachodniego,conieświadczy
bynajmniejoichuniwersalności(choćbardzobyśmytegochcieli).
WłaśniewokółtychproblemówkoncentrujesięksiążkaImbirisza.Pierwsza
częśćpracypoświęconajestkrytycznejanaliziepojęć„historia"(tarich,
ta’rich
15
)i„cywilizacja"(hadara)oraz„projekt"(maszru),abyskoncentrować
sięnaelementachprocesuhistoryczno-cywilizacyjnego(mutajatal-filat-tarichi
al-hadari),wśródktórychwyróżniaczłowieka,działanieipracę,wartośćiwar-
tośćpracy,świadomośćiwolę,czasimiejsce,ruch,tożsamośćijaŹń,społecz-
ność,bohaterahistorycznegoorazlud(szab)historyczny.CzęśćdrugaFifalsa-
fatat-tarichwa-al-hadarapoświęconajestrozumieniufilozofiihistorii,
poczynającodkulturMiędzyrzecza
16
,poprzezfilozofięStarożytnejGrecji,
akończącnaMarksie,FoucaultiDerridzie.Autoranalizujetepojęciaisposoby
ichrozumieniaorazkonstruowaniawkulturzezachodniej,którejjednązpod-
stawjestwedługImbiriszatradycjajudaistyczna(autorwkażdymprzypadku
podkreślażydowskiekorzenieposzczególnychzachodnichmyślicieli),oraz
wkulturzemuzułmańskiej.Czymjesthistoria,wjakisposóbkształtujeczło-
wieka—czymożetoczłowiekkształtujehistorię?Czywiększeznaczeniema
działalnośćjednostkiczygrupyspołecznej?Nailejednostkawpływanalosy
grupy,zktórejsięwywodziiktórej(ewentualnie)przewodzi?Jakajestrolare-
ligiizarównowbiegudziejów,jakiwichinterpretacji?
Natepytaniapróbujeodpowiedziećlibijskifilozof,dokonującswegorodzaju
dekonstrukcjihistoriozofii
17
.Stosujeprzytym,chciałobysiępowiedzieć,swego
15
Wniektórychprzypadkachwniniejszymtekściekoniecznebędzieodejścieodzasadpolskiej
transkrypcjiuproszczonejzjęzykaarabskiegostosowanejwarabistyce,jakwtymprzypadku,
gdzieAutorzwracauwagęnaelementyzapisuarabskiegopomijanewtejżetranskrypcji.
16
Tutajuwagęzwracainteresującarefleksjaoroliidei„odrodzenia"—bas—bardzoważnejwre-
ligiiimitologiistarożytnejMezopotamiiiSyrii,aktórejswegorodzajukontynuacjąmiałabybyć
ideologiapartiiAl-Bas(por.s.138).
17
Wartododać,żewtejksiążce(iinnychpracachImbirisza)pojawiająsiępropozycjeprzekładów
iadaptacjipojęćwspółczesnejfilozofiizachodniejwjęzykuarabskim.Wypadajedynieżałować,żeto
