Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
XI
WtymesejuKivypoddajebadaniuto,cojegozdaniemstanowinajbar-
dziejtrwałąipoważnąkrytykęTeCordedShell:esejAnthony’egoNewcomba,
któryukazałsięwczasopiśmienCriticalInquiry”(1984).Prowadzigotodo
różnychżartobliwychodpowiedzinapojawiającesiępytania:oddokładnego
przestudiowaniaprzykładówmuzycznychdoobiecującegoodniesieniadolite-
raturyikrytykiliterackiej.Wkolejnymrozdziale(Ajednakporusza…)Kivy
kontynuujebadaniawodniesieniudotego,couważazanajistotniejszywy-
siłekwliteraturzeanalitycznejpo1980roku,abyponownieustanowićteorię
wzbudzania–czyliemotywizmmuzyczny.Zanalizowanejdyskusjiwybiera
trzyprzykłady–to,conazywamodelembodźca(stimulusmodel),modelem
reprezentacji(representationmodel)orazmodelemwłasności(propertymodel)–
iprzedstawiaaktualnąkoncepcjęichniepowodzenia;koncepcjęogólnejstra-
tegii,anietylkoprzykładów.
Wtymwszystkimpowinniśmymiećwpamięci,zajakmocnymstano-
wiskiemkognitywistycznymopowiadasięKivy.Prawdąjest,żetakapostawa
uważanabyłazaniemożliwąlubprawieniemożliwądoobronyodczasów
Hanslickaażdonaszychwłasnych.PoglądyKivy’ego,jaksądzę,atakżepodob-
nestanowiskadotyczącesztukpięknychiliteraturyprowadząnasdouznania
potrzebyodświeżeniateoriinaturydziełsztuki,muzycznychczyinnychwopo-
zycjidozwykłychdźwiękówiznaków.
Kivymimochodemłączytekwestiemiędzyinnymizbiologią.Tojednak,
jakzwracauwagę,niewyjaśniawszystkiego,skoro–analogiczniedomożliwo-
ścirozpoznawaniatwarzyjakosmutnej–smutnykonturmuzykijestrozpo-
znawanyrównieżwsamejmuzyce.Stajesięoczywiste,żepotrzebnajestkon-
cepcja,któraujawnisensmuzykijakofenomenu,doktórego–wpojęciowo
skutecznysposób–mogąsięodnosićokreśleniaekspresywne,októrychmowa,
alektórymożetakżetejakościmanifestowaćlubposiadać.To,coKivyukazał
efektywniewTeCordedShell,tomiędzyinnymifakt,żeteoriaekspresji(czy
tojakowzbudzania,wyrażania,analogonutekstowego,czytojakoindywidu-
alnejwypowiedzipsychologicznej)nieoddajesensunekspresywnych”możliwo-
ścimuzyki,któredefactoprzechowaławażnaczęśćtradycyjnejteoriimuzyki,
rozciągającasięodpoglądówArthuraSchopenhaueraczyJohannaMatthesona
(1739)ażdoLangeriKivy’ego.Wrzeczywistościliniaargumentacjipromo-
wanawramachtejtradycjiniestanowiłagłównegoelementuaniniebyłado-
brzeuformowanawatakuHanslickanateorięekspresji–jakrównieżwpracy
TePowerofSoundEdmundaGurneya(1880).Podstawowązaletądokonania
Kivy’ego(którejest,byćmoże,najczytelniejszyminajefektywniejszym,jakie
znaliteratura)byłowydzielenieiobronatezyoekspresywnychjakościachmuzyki.
