Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mityilegendy
Naukoweteorieopowstaniubursztynupoprzedziłymityilegendy,anie-
któreznichprzezwiekiwpływałynaposzukiwanianagromadzeńizłóż.Naj-
starszygreckimitopowiadaosynuHeliosaFaetonie,któremuojciecpozwoliłna
przejazdsłonecznymrydwanem.Heliosnieprzewidział,żezadanieprzerośnie
umiejętnościsyna,któryzbytzbliżyłSłońcedoZiemiizapaliłją.PłonącaZiemia
wezwałanapomocZeusa,atenraziłpiorunemzuchwałegoFaetona.Ukarany
wpadłjakżywapochodniadomitycznegoEridanu.Płacząceponimnadbrze-
giemrzekijegosiostryHeliadyzostałyzamienionewtopole,aichłzy,które
wpadałydowody,wzłocistyelektron(bursztyn).MitycznegoEridanu–rzeki
bogatejwbursztynowełzy–szukanobezskuteczniewszędzie.NawetpolskaRa-
duniabyławymienianawliteraturzejakoprawdopodobnyEridan.Dziśnazwę
tęnadanohipotetycznejrzece,którawtrzeciorzędziepłynęłazpółnocyzbursz-
tynodajnychlasówFennoskandii*kupołudniowiitransportowałabursztyndo
eoceńskiegomorza.
NaKurpiachlegendaopowstaniubursztynu,któraprzetrwaładziękietno-
grafowitejziemiAdamowiChętnikowi,przenosinaswkrajobrazPolski,wokres
powodzipo40dniachdeszczu.Łzyludzipłaczącychnadswoimlosem,podobnie
jakwstarożytnymmicie,zamieniałysięwbursztyn.Legendawyjaśniawswoisty
sposóbrównieżbogactwoodmianbursztynu:złezludziniewinnych,dzieciiHjen-
sychnieboroków”powstałbursztynHczystyiprzejrzysty”nanajlepszewyroby.
ZłezHgrzeszników,pokutującychiżałującychzagrzechy”utworzyłsiębursztyn
przyciemniały
,zamglony
,dobrynakadzidło,fajki,tabakiery
.Łzyludzizłych,Hbluź-
niercówiopojów”,zamieniałysięwbursztynbrudny
,którymógłbyćużytyjedynie
nafarbęismołę.
Wedługlegendykaszubskiejbezpośredniąprzyczynąpowstaniaburszty-
numiałbyćpiorun.HBursztynzałyskałsię”,gdziepiorunuderzyłwziemięczy
*SłowapisanedrukiemrozstrzelonymsąwyjaśnionewSłowniczkunakońcu
książki.
13
