Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Częśćwprowadzająca:GalicjawAustrii
życiareprezentantówróżnychgrupjęzykowych,wyznaniowychinarodowych,
prowadzącdowytworzeniasięformżyciawspólnegoisąsiedzkiegowspół-
istnienia,umożliwiającychzgodęnainność.Tadrugazasadaprzeciwstawiała
wspólnocieterytorialnejideęekskluzywnejwspólnotynarodowej26.Chłopecki,
odwołującsiędorozróżnieniaStanisławaOssowskiegonaojczyznęprywatną
iideologiczną27,spostrzegł,żewGalicjiniezachodziłatypowainterferencja
obukategorii,czyliprostewzmocnienieodczuwaniawartościojczyznyide-
ologicznejpoprzezświadomośćzwiązkuzojczyznąprywatną.Sytuacjabyła
tambardziejskomplikowana.Próbywpisaniaojczyznyprywatnejwobszar
ojczyznyideologicznejjednejgrupynarodowejrodziłykonflikty,ponieważ
zamieszkiwałojąwieletakichgrup,alejednocześnieświadomośćwspólnoty
ojczyznyprywatnejłagodziłanapięciawynikającezpodziałumieszkańców
wspólnegoterytoriumnaprzedstawicieliróżnychojczyznideologicznych28.
Obajsocjologowiestanęliprzytymnastanowisku,żepoczuciewspólnoty
terytorialnejlubwspólnotyojczyznyprywatnejpozostawałobardzosilnąwię-
ziąnawet,gdymieszkańcówtejsamejziemidzieliłazasadanarodowościowa
lubojczyznaideologiczna.Jakdługotakbyło?Chłopeckiniezdefiniował
cezury,kiedyzwiązekzojczyznąideologicznązatriumfowałnadpoczuciem
swojskościzrodzonymprzezwspólnotęojczyznyprywatnej,choćnapopar-
cietezyodługotrwałejwyższościdrugiegonadpierwszymzacytowałesej
JerzegoStempowskiegoodnoszącysiędomiędzywojnia29.Pucekzaśstwier-
dził,żeczynniknarodowyzdominowałstosunkispołecznewhistorycznej
wschodniejGalicjidopierow1939r.30
Jestemzdania,któreznajdzieuzasadnieniewdalszychczęściachksiążki,
żedynamikawypieraniawięziterytorialnej/więzizojczyznąprywatnąprzez
więźnarodowościową/więźzojczyznąideologicznąwGalicji(zewschod-
niąjejczęściąnaczele)miałainnycharakterpo1918r.niżprzedWielką
Wojną.Nieporównanieprzybraławówczasnasile,prowadzącjeśliniedoatro-
fii,todofundamentalnegonaruszeniatejpierwszej.Bezwzględunatojed-
nakuznajęzasadniczątrafnośćtezysocjologów,żepodstawowaidentyfikacja
mieszkańcówhistorycznej(austriackiej)Galicjibyłamocnatrwałościątra-
dycyjnego,lokalnegokontekstuegzystencji,obejmującegogrupępierwotną
orazrealiaprzyrodnicze,materialneisymbolicznemiejscowegośrodowiska.
Identyfikacjatakamogłaumożliwiaćiczęstoumożliwiałaoswojenieinności,
któradziękitemunieosuwałasięniebezpieczniewobcość.GeorgSimmel
26Z.Pucek,dz.cyt.,s.13.
27S.Ossowski,Analizasocjologicznapojęciaojczyzna,w:tegoż,Zzagadnieńpsychologii
społecznej,Warszawa1967,s.201-226.
28J.Chłopecki,Galicja-skrzyżowaniedróg,w:Społeczeństwoigospodarka...,s.37-38.
29Tamże,s.38-39.
30Z.Pucek,dz.cyt.,s.15.
