Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I
Warszawa
Szumkomorygazowej.Januszwybałuszyłoczy,nadąłpoliczkiizademonstrował,jakiodgłoswydobywałsięzbudynku
kre​ma​to​riumnr4,gdywszy​scyjużpo​umie​ra​li.
–Jakzula–po​wie​dział.
Przezkawiarnięniosłosiędudnieniemuzykipop.Oboknassiedziaławymieniającaczułościparkanastolatkówizdawało
misię,żewobecpokazuJanuszawszystkojest,wszystkomusibyćnietakie:stółpomiędzynami,ananimnapoczętekawałki
szarlotki,wfiliżankachtłuste,posypanekakaokopczykibitejśmietanyinaszeniemieckiesłowa–skuliłemsię,ściszyłemgłos,
jed​no​cze​śnieniechcia​łemichcia​łemtambyć.
Januszaporazpierwszyspotkałemwpewienczwartek.Weczwartkimiałemlekcjeodjedenastejiprzedlekcjamichętnie
zamawiałemcappuccinow„Corso”przyplacuZbawiciela.ByływWarszawielepszekawiarnie.Naprzeciwko,podarkadami,
chętniewybieranaprzezstudentów„Karma”albonarogu–nastawionanabiznesmenów–„Wbiegucafé”.Wobubyłdostęp
doIn​ter​ne​tuido​sko​na​łakawa.
Pozaliczeniuwszystkichchodziłemjużtylkodotejzazwyczajpustejlodziarnizoknamiidrzwiamizielonymijak
wielkanocneozdoby,narożnymisiedzeniami,sprawiającymiwrażeniewykonanychsamodzielnieprzezwłaściciela,
inaj​więk​szymsztucz​nymfi​ku​sem,jakikie​dy​kol​wiekwi​dzia​łem.
Prawdopodobnietenstaryczłowiekopopielatosiwychwłosachczęstotamsiedział,podczasgdyjagapiłemsięprzezokno
ściskającwrękufiliżankęzkawą.Alenigdywcześniejniezdarzyłosię,bywtymsamymczasiezadzwoniłmójtelefon.
Nig​dyprzed​temniemó​wi​łemw„Cor​so”ponie​miec​ku.
–Panpozwolidomnie!–zawołał,odsunąłnabokgazetęizaproponowałszarlotkę.Niestety,potelefoniemusiałemudaćsię
doszko​ły.Da​łemmunu​meriprzy​rze​kli​śmyso​bieuro​czy​ściespo​tkaćsięweczwar​tekzaty​dzień.
Podejrzewałemjużwtedy,żetoniedojdziedoskutku,podejrzewałemjużwtedy,gdyściskaliśmysobiedłonie.Nie
pociągalimniegłośni,weseliludzie.Niemusielibyćwjakikolwieksposóbniemili,alenatarczywość,zjakąchcielidzielićsię
swoimdobrymnastrojem,odpychałamnie.Równienieprzyjemnabyłamyślotym,żewoczachtegobywalcakawiarni,który
widocznielubiłNiemców,mogęstaćsięniesłownym,jednakmojeczwartkowecappuccinoustąpiłowkrótcemojej
wszech​ogar​nia​ją​cejbez​sil​no​ści.
Byłynatospecjalistyczneterminyiśrodkifarmakologiczne,alezbiegiemlatprzyzwyczaiłemsięznosićnapadysłabościjak
złąpogodę.Zawódnauczycielaniedajemożliwości,bysobiepofolgować.Dlategozwielkimhukiemzamykałysięzamną
wieczoremdrzwimojejszkoły.Takjakwdzieciństwiekładłemsięnadywaniewsalonie,wodziłemoczymapostosach
niesprawdzonychklasówekizanurzałemwmuzyceVanMorrisona.Tobyłotakie„nic”,wiszącanademnąciepławachmura,
któraprzypominałamioczasach,gdyjakochorysześciolatek,przypierwszymsymptomiechorobyowijanywwełnianekoce,
mu​sia​łemjeśćro​sółzroz​drob​nio​nymchle​bem.
Wniemałymstopniuprzyczynymoichawariiupatrywałemwwartkimtempieżyciastolicy.Warszawazpewnościąniebyła
prowincjonalnaanizaspana.NastacjimetraCentrumwieluludzi,chcącdostaćsiędogóry,zamiastzeschodówruchomych,
korzystałozeznajdującychsięobokschodówkamiennych.Fenomentenobserwowałemoróżnychporachdnia.Zawsze
zta​kimsa​mymwy​ni​kiem.Po​ło​wapa​sa​że​rówde​cy​do​wa​łasięnabieg.Ztegonie​ma​łaczęść–sprin​tem.
Naautomatycznejsekretarcebyłajakaświadomość,prawdopodobnieodJanusza.Dzwoniącyodrazuzacząłmówićisygnał
sekretarkizbiłgoztropu.Usłyszałemsapanie,zobaczyłemnumernawyświetlaczu,alenieoddzwoniłem.Czegoodemnie
chciał?Łączyłanasdziwacznaskłonnośćdoświecącejpustkamikawiarni,cojakobodziecdozawarciaznajomościbyło
wzupełnościwystarczające.Alebyławemnietabezwładność.Wchwilachmobilizacjiwalczyłemzniąjakzesmokiem,
któ​re​good​rą​by​wa​negło​wycią​gleod​ra​sta​ły.
DopierogdykilkadnipóźniejJanuszbezpośredniosiędomniedodzwoniłiusilnienalegałnaspotkaniew„Corso”,
bochciałmicośopo​wie​dzieć,prze​mo​głemsięiobie​ca​łemprzyjść.
Zaniemieckiejokupacjibyłczłonkiemgrupywywiadowczej„KomendaObrońcówPolski”.WGeneralnymGubernatorstwie,
naBiałorusi,naLitwieiUkrainieagencitacyjakonzbieraliinformacjeoruchachwojskniemieckichoraztransportach
sprzętuizaopatrzeniaiprzekazywalijebrytyjskiemuwywiadowi.Potym,jakorganizacjazostałarozbitaiJanuszzostał
weLwo​wiearesz​to​wa​ny,przeztrzymie​sią​ceprze​słu​chi​wa​łogoge​sta​po.
Wskazałnaswojeprzedniezęby.Potemjewyjął,wspomniałootrzymanychciosach,włożyłzębyzpowrotemikrzyknął,
prze​cho​dzącod​tądna„ty”:
–Mu​siszmó​wićgło​śniej.Naprze​słu​cha​niachbilimniepouszach.Cochceszwie​dzieć?
Cochciałemwiedzieć?OświęcimJanuszanatarłnamnieniczymfalazpuszekcyklonuBprzykrematorium
nr4wypełnionaobrazamizagazowaniajegomatki,planówsamobójstwa,przeżyciajakoakordeonista,jegoobozowejmiłości
Sonizba​ra​kuzeskon​fi​sko​wa​ny​mirze​cza​miiwszyst​kichza​mor​do​wa​nych.
WiększośćznichstanowiliŻydzi,dlamnieegzotycznijakindiańskieplemię.Dorastałemwświecie,wktórymnieistnieli.
Aninieodczuwałemichbraku,aninieprzypominałemsobie,żebywczasachmojegodzieciństwasięonichmówiło.Jak
czę​stopa​da​łysło​wa„Żyd”i„ży​dow​ski”?Raznapięćlat?
Alepo​mor​do​wa​niprzy​po​mnie​limimo​ichdziad​ków.
ToonisiedzieliobokmnieiprzysłuchiwalisięJanuszowi,powojenniNiemcy,opiekującysięmnąpośmiercirodziców.Nie
rozumiałem.Comójdziadek,któregozpowoduzamiłowaniadooperywszyscynazywaliCaruso,miałwspólnegoztymi
zamordowanymi?JegosłużbawojskowawczasiewojnyjakoszeregowegożołnierzaWehrmachtuniekryławsobie,jak
zakładałem,żadnychzbrodni.Tobyłocośinnego,raczejwspomnienieatmosferypełnejaluzjiitłumionychwestchnień,