Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niebezpiecznielśniącejpowierzchowności,poktórejzdawałosiępłynąćcałemojedzieciństwo.Przypomniałemsobiestarych
mężczyzn,którzywczasieprzyjęćurodzinowychstaliprzeddomemmoichdziadkówipalilicygaraalbowujków,którzyprzy
sto​leza​sta​wio​nymkawąchwa​li​liko​le​żeń​stwo,po​kle​py​wa​limniepopo​licz​kach,aprzypo​że​gna​niupró​bo​wa​lica​ło​waćwusta.
ChociażkrępowałamnierozmowaprowadzonawWarszawieponiemiecku,odczuwałemjednocześniezadowolenie.Janusz,
opowiadając,dotykałczęstomoichrąk.Ponadstołemwciągałmniewswojeżycie.Czułemtenzapachstarychludzi,
wi​dzia​łemsrebr​nekęp​kiwło​sówwy​sta​ją​ceznosa,jegową​skiepal​ceiskó​rępo​kry​tąstar​czy​mipla​ma​mi.
BrittapodsunęłamikronikęPowstaniaWarszawskiego.Tygodniamiwszędzietaszczyłemzesobątęksiążkę.Miałaczarną
okładkę,apodtytułemznajdowałsiękolażfotografiiukazującychruiny.Wczasieprzerwywrozmowiepodałem
jąJanuszowi,aonpomyślał,żeegzemplarznależydomnieiżemawnimzłożyćpodpis.„AlexowiAmbergowiJanusz
Cichowski–napamiątkąnaszegospotkaniawWarszawie”–wpisałiksiążkazlicznymizakreśleniamizrobionymiprzez
Brit​tęprze​szłanamojąwła​sność.
Gdyjejotymwieczoremopowiedziałem,wyszłazsiebie.Chociażbyliśmyzesobązwiązaniodwieków,arozpoczynając
pracęwniemieckiejszkolewWarszawiezrobiliśmynastępnykrok–zamieszkaliśmywspólnie,obstawałaprzyoddzielnej
wła​sno​ściiosob​nejka​sie.Krzy​cząc:
–Tojestpre​zentodmo​je​gowuj​ka!–stu​ka​łapal​cemwde​dy​ka​cjęodJa​nu​sza.
–Prze​pra​szam!Nicniemo​głemzro​bić.Popro​stusięwpi​sał.
–Popro​stusięwpi​sał?Niepo​tra​fisztegozro​zu​mieć,żesąrze​czy,któ​ry​miniedasiędzie​lić!
Od​da​łamiksiąż​kęiznik​nę​ławswo​imga​bi​ne​cie.
Przypo​że​gna​niuprzed„Cor​so”do​sta​łemodJa​nu​szaplikpa​pie​rów.
–Toma​te​ria​łyoes​es​ma​nieKur​cieGer​ste​inie,przedewszyst​kimjegore​la​cjaopierw​szychma​so​wychmor​dach.Znaszgo?
Za​prze​czy​łemiotrzy​ma​łempo​le​ce​nie,byza​po​znaćsięzdo​ku​men​ta​miipo​temza​dzwo​nić.
Zrobiłemtodopieropoparutygodniach.NajpierwjakbohaterFranzaKafkirzuciłemsięwwirpracynauczycielskiej.Nigdy
nieuważałemsięzautalentowanegopedagoga.Nadrugimrokustudiówwypełniłemankietępsychologicznąiodtegoczasu
byłemprzekonany,żeprzygotowujęsiędoniewłaściwegozawodu.Mojąsłabąstronąbyłykwestietakiejakprzyjemność
zpracyzdziećmiiodpornośćnastres.Zastanawiałemsię,czynieodpuścić.Głównącechąmojejgrupyryzykabyła
rezygnacja.Ponadtoproblembrakuumiejętnościodpoczywania.Mimotokontynuowałemstudia.Potemstaż.Wkońcu
uzy​ska​łemdy​plomna​uczy​cie​la.
WczasiepracywBerliniewykładałemsięprzedewszystkimnabrakuumiejętnościdziałaniawsposóbautorytarny.Tutaj,
wmodelowejniemieckiejplacówcewWarszawie,jeślichodziodyscyplinęimotywacjęuczniów,byłraj.Jużsamawielkość
klas–maksymalniepiętnastkauczniów–tobyłluksus.Alewcaleniepoczułemsięlepiej.Zamiasttegoopanowałamniezłość
natrzy​ma​nepodklo​szemdzie​cido​bro​by​tuorazicharo​gan​cję.
Podczaslekcjiniemieckiegowklasie13A,właściwiemojejulubionej,MarcinKisznik,synpolskiegolekarza,wygłaszał
referatopowieściPod
​
da
​
nyHenrykaManna.Przesiadłemsięnakoniecsali.Marcinmiałwklasieksywkę„Profesor”.Gdy
temuniezdarnemuchłopakowidawałemmożliwośćbłyśnięciawykładem,zmieniałsięniedopoznania.Napoczątkuprzyznał,
żezbrakuczasuksiążkinieprzeczytałdokońca.Swojąfantastycznąniemczyznąmówiłopowieścijakoo„karykaturze
czasówwilhelmińskich”,nakreśliłkolorytepoki,wyjaśniłkrytykęniemieckiegonacjonalizmu,apotem,kumojemu
osłu​pie​niu,za​cząłdrwićzksiąż​kiizau​to​ra.
–HenrykMannzapomniałopisaćstudiachemiczneswojejgłównejpostaci,aponadtoksiążkaztakimgłupimbohaterem
dziśjużra​czejniemożeni​ko​gowcią​gnąć.
Powinienembyłcieszyćsięztegoprzerywnika,aleniebyłemażtakopanowany.Rozzłoszczonypoderwałemsię,
chwy​ci​łemksiąż​kęMar​ci​naiprze​czy​ta​łemsamjejpo​czą​tek:
„DiederichHesslingbyłdzieckiempotulnym,skłonnymdomarzeń,wszystkiegosięlękałiczęstochorowałnauszy.
Wzimieniechętniewychodziłzciepłegopokoju,latemnieopuszczałmałegoogródka,wktórymcuchnęłogałganami
zpapierni,adokołaktórego,nadkrzakamiforsycjiibzu,sterczałydrewnianeścianystarychdomów.Niekiedy,gdyDiederich
oderwałwzrokodulubionejksiążkizbajkami,przenikałogouczuciewielkiegostrachu.Najwyraźniejwidziałoboksiebie
naławceropuchę,niemaltakwielkąjakon!Albonaprzeciw,podmurem,tkwiłażposampaswziemikarzełekizerkałwjego
stro​nę!
Strasz​niej​szyniżro​pu​chaika​rze​łekbyłoj​ciec,któ​re​gonado​miarzłe​gotrze​babyłoko​chać…”
–Tojesttwo​imzda​niemnud​ne?
–Wła​ści​wietotak.
–Taksiąż​kapo​wsta​ław1914roku.Nieczu​jeszwi​tal​no​ściza​cho​wa​nejwjejję​zy​ku?
–Niein​te​re​su​jemnieto.
–Alemytutajjesteśmynalekcjijęzykaniemieckiego.Maszprzedsobąstuletniedzieło,wypowiadaszsięojegowartości
li​te​rac​kiejzigno​ran​cjąima​łost​ko​wo​ścią,aniedo​czy​ta​łeśna​wetdokoń​ca.Czytoniejestbraksza​cun​ku?
–Dlapana?
–Cho​dzira​czejoau​to​ra!
–Jużdaw​nonieżyjeiwe​dlemo​jejwie​dzyjakotwór​casłusz​nieznaj​du​jesięwcie​niuswo​je​gobra​ta.
Itaktowy​glą​da​łoażdodzwon​ka.
Mar​cinuśmie​chałsięszy​der​czo,aczter​na​ścio​rouczniówroz​ko​szo​wa​łosięmojąbez​sil​no​ścią.
Wponurymnastrojuzmieniłemsalę.Wczasiewakacjinaklatceschodowejpojawiłsiędziwacznywzórmaskujący,którego
zieloneibrązoweplamysprawiały,żewnętrzeszkołyprzypominałokoszary.Myślałemowłasnychnauczycielach,alebylioni
cieniamiwemgleiniestanowiliwzoru.Mimotozacząłemgrzebaćwepizodach.CoznaczyłpanG.,matematyk,którego
nadziedzińcuszkołytrafiłemwgłowępigułą,aonsięnieodwrócił?ApaniW.odrosyjskiego,któranazłezachowanie
re​ago​wa​ławy​bu​cha​mipła​czu?
Zadrzwiami,którepchnąłem,czekałamnielekcjahistorii,klasa12.Temat:wojnawWietnamie.Zapytałemchłopaka,