Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ponadcmentarzemisrebrzystymiwierzchołkamidrzewekoliwnych
zamuremnapołyskującądalekowdolezatokęPorto.Comnie
wtedy,namiejscuspoczynkuzmarłych,szczególniezdumiało,
tofakt,żeżadennapisnagrobnyniesięgałwprzeszłośćgłębiejniż
jakieśsześćdziesiąt–siedemdziesiątlat.Wyjaśnienieznalazłemkilka
miesięcypóźniejwpoświęconejosobliwymstosunkom
korsykańskim,krwawymporachunkomibandytom,podwieloma
względamiwzorcowejdlamniepracyStephenaWilsona,jednego
zmoichtutejszychkolegów,któryprezentujeczytelnikowi
zgromadzonywciąguwielulatpracybadawczejmateriałwsposób
maksymalniestaranny,przejrzystyipowściągliwy.Brak
jakichkolwiekdatśmiercizlatwcześniejszychnawetniżpoczątek
naszegowiekuniewynikał,jakzrazuprzypuszczałem,ztymczasem
rozpowszechnionejpraktykistopniowegolikwidowaniastarszych
grobówaniteżnietłumaczyłsiętym,żewPianieistniałokiedyś
innemiejscepochówku,alebrałsiępoprostustąd,żewogóle
cmentarzenaKorsycezaprowadzonooficjalnymzarządzeniem
dopierowpołowieostatniegostuleciaijeszczedługopotem
instytucjataniebyłaprzezludnośćakceptowana.Wraporciez1893
rokuczytamynaprzykład,żezmiejskiegocmentarzawAjaccio
korzystalijedynieludzieubodzyorazprotestanci,zwani
tuluterani.Najwyraźniejzmarłego,którymiałnawłasnośćjakiś
kawałekziemi,niechcianoalbonieśmianozabieraćgdzieśdaleko
odojcowizny.PrzezstuleciapraktykowanynaKorsyceobyczaj
pochówkunaodziedziczonejpoprzodkachziemiprzypominał
kontraktdotyczącyniezbywalnościowegogruntu,milcząco
odnawianyzpokolenianapokoleniemiędzykażdymzmarłym
ajegopotomstwem.Wszędzie,dapaeseapaese,natykamysię
zatemnamałekapliczki,grobowceimauzolea,tupod
kasztanowcem,tamwprzesianymświatłemicieniemgajuoliwnym,
pośrodkugrzędydyń,napoluowsaalbonastokuporośniętym
pierzastym,żółtozielonymkopremwłoskim.Wtakichmiejscach,
nierzadkoszczególniepięknychizapewniającychrozległywidok
narodzinnegrunta,wioskęidalszeokolice,zmarliprzebywali
niejakowciążusiebie,nienawygnaniu,imoglinadalczuwaćnad
granicamiswegoterytorium.Gdzieś,niepamiętamjużgdzie,
przeczytałemteż,żeniektórestareKorsykankimiałyzwyczaj
wieczoremzachodzićdokwateryzmarłych,byichposłuchać
inaradzaćsięzniminadużytkowaniemgruntóworazinnymi
kwestiamityczącymiwłaściwegopostępowaniawżyciu.Ci,którzy
