Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
21
wczasieiprzestrzeniwydarzeniach-zaznajamiałyonemieszkańców
Rusizegzotycznymidlanichtematami,rozszerzającichhoryzontygeo-
graficzneihistoryczne39.
Żywotyświętychfunkcjonowaływpiśmiennictwiestaroruskimprzede
wszystkimwobrębiedwóchrodzajówkolekcji:prologówimineilek-
cyjnych.Zbiorypierwszegotypu-będąceodpowiednikiembizantyń-
skichsynaksarionów-zawierałygłówniekrótkieutworyhagiograficzne
(tzw.żywotyprologowe),przeznaczoneprzedewszystkimdopublicz-
negoodczytywaniawczasienabożeństw.Poszczególnetekstybyłyna
kartachprologówułożonewedługporządkurokuliturgicznegoKościoła
Wschodniego(od1IXdo31VIII)izazwyczajpodzielonenadwatomy,
zawierająceodpowiedniomateriałnapółroczejesienno-zimowe(wrze-
sień-luty)orazwiosenno-letnie(marzec-sierpień).NaRusi,oprócz
kompilacjipołudniowosłowiańskich,rozpowszechniłysięrównieżdwie
rodzimeredakcjeprologu:starsza(tzw.krótka)zostałaspisananajprawdo-
podobniejjużuschyłkuXIIw.lubteżnapoczątkuXIIIstulecia,anowsza
(tzw.obszerna)-powstaławpierwszejpołowieXIVw.
40
Minejelekcyjnezawierałynatomiastgłównieżywotyobszerne,
stworzonezmyśląoosobistej,indywidualnejlekturze.Podobniejak
wprologach,iwtegorodzajuzbiorachmateriałukładanybyłzgodnie
zporządkiemrokuliturgicznegoKościołaWschodniego(od1IXdo
31VIII),niemniejjednak-zewzględunaspecyfikęformalnąwiększości
włączanychdokolekcjiutworów-kompilacjeteskładałysięzazwyczaj
zdwunastutomów,zktórychkażdyobejmowałtekstyprzypadające
najedenmiesiąc.Manuskryptyocharakterzeproto-minejnymmusiały
powstawaćnaRusijużwdobieprzedmongolskiej.Donaszychdnizacho-
wałysiędwawschodniosłowiańskierękopisytegorodzajuzXI-XIIIw.:
39
О.В.Творогов,ДревнерусскиечетьисборникиXII-XIVвв.Статьявто-
рая:Памятникиагиографии,TOДЛ44,1990,s.225.
40
W.Jakubowsk
i,Literaturaprzekładowa…,s.45;A.
Znosk
o,Małysłownikwy-
razówstaro-cerkiewno-słowiańskichiterminologiicerkiewno-teologicznej,Warszawa1983,
s.262;U.Wójcicka,Siedemwieków…,s.14-15;E.Małek,J.Wawrzyńczyk,
Małysłownikterminologicznyliteratury,folkloruikulturystaroruskiej,Łódź1995,s.73;
О.В.Лосева,ЖитиярусскихсвятыхвсоставедревнерусскихПрологовXII-пер-
войтретиXVвв.,Москва2009,s.15-19,80-128;U.Wójcicka,Literaturastaro-
ruska…,s.72.
