Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StanisławBrzozowski
OPISARZACH...
Życiejakiejśepoki–tonietylkotarzeczywistość,którąbadająeko-
nomiści,socjologowie,statystycy,leczrzeczywistośćtaujrzanatosztu-
ka.Niemożnaodedrzećtychdwóchrzeczyodsiebie–stanowiąjedność,
jednośćtwórczejpracyduchaludzkiego.Sztukasprawia,żenaginając
siędokoniecznościprzystosowań–duchnieubożeje,sztukasprawia,że
nieginąnieobjęteprzezkadryrealizacjipotencje.Sztukajestwięcdzie-
dzinąnajwyższejkoncentracji,najwyższegonatężeniaducha,dziedziną,
wktórejstawiaonirozwiązujenajśmielszeswojeproblemy,przezwycię-
żanajgroźniejszeniebezpieczeństwaipokusy.Sztukajesttostrefadu-
cha,wktórejrodząsięikrystalizująprzemiany,dziedzinąnajwiększego
napięciamocyelektrycznych,utajonychipracującychwłonieludzkości.
Leczprzeztowłaśnie,żestanowiwrazztzw.rzeczywistościążycio-
wąepokiwielkąinierozłącznąjedność–sztukaniemożebyćrozpatry-
wanaodtejrzeczywistościoddzielnie.Jedenitensamrytmgraiwniej,
iwżyciu,tylkożewniejrozwijasięonswobodniejipełniej.Iżycie,
isztukadanejepokiwyrastajązjednegoitegosamegokorzenia:iwży-
ciu,iwsztuceżyjetensamduch.Tylkosztukajestpełniejszymrozwinię-
ciem,bogatszymiszczęśliwszymrozkwitem.Sztukawyzwalato,czego
życiewyzwolićjeszczeniejestwstanie,pracujejednaknadtąsamą,co
iżycie,treścią,gdyżjestwyrazemtegosamegomomentuduchowego,
którysięwżyciuodbija,araczejjestsamatymduchem,gdyżożadnej
transcedencjiniemożebyćmowy.Duchjestwtreści,wjejnieustan-
nymsamounicestwianiuisamotworzeniuinapróżnoszukalibyśmygo
gdzieindziej,wjakiejśniewiadomejdziedzinie.Wtoprzedewszystkim
uwierzyć,tozrozumiećpotrzeba,żesztukajestrealnym,istotnymczy-
nemducha,czymś,copociągaskutki,stwarzaprzeznaczenie,trzebazro-
zumiećistotnąmetafizycznąpowagęsztuki.Rozstrzygaćowzajemnej
wartości,wzajemnymstosunkusztukiiżycia,oprzewadzejednegonad
drugą–jestztegopunktuwidzeniarzeczązbędną,jestpytaniemkrzywo
postawionym.Pókiistniejetwórczośćduchowa,możliwośćprzekraczać
zawszebędziegranicerealizacji–sztukabędzie,jakbędzieiżycie.
Sztukajestdziedzinąnajistotniejszychczynówduchowych,najszer-
szychwyzwoleń.Jestwięcdziedzinąwielkiejodpowiedzialności.Mówić
więc,żetalentjesttuwszystkim,znaczyniewierzyćwsztukę,niewie-
rzyćwrealnośćtwórczości,niewierzyć,żeprzezsztukęduchnowedrogi
inoweprzeznaczeniadlasiebiestwarza.Jesttodoktrynajałowegoscep-
tycyzmu,bezsilnejrezygnacji.Jesttodoktrynaludzi,którzywszystko
uważajązaskończone,dlaktórychżycie,duch–sąjużzamkniętąksięgą.
Życiejestnudneibezużyteczneztegopunktuwidzenia.Sztukastwarza
jedynąrozmaitość,rozmaitośćdośćpokrewnągrzekamyczkówiszkieł
wkalejdoskopie.Ijeżeliwsłuchamysiędobrzewtonchimerycznychma-
ó8
