Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jestemczłowiekwolny,nigdyżywegoniewtrącąmniedokaźni”.
Niedługodanemubyłoprzeżyć;ranyte,wpołączeniuzzastarzałą
chorobą,sprawiły,żeumarłwr.1794.
Ponieważpapieryznalezionepośmiercipisarzaskładałysię
zkarteczek,naktórerzuconebyłyluźnemyśli,przyjaciele,
przystępującdoichwydania,podzielilijeiugrupowaliwedleswego
uznania.Podzielonojenadwieczęści:jednejdanotytułMyśli
imaksymy,drugiejCharakteryianegdoty.
Myśliimaksymy,któremożewprzyszłościrównieżwłączędotej
Biblioteki,tosąrefleksjefilozofa,aleˊfilozofaˊwznaczeniuczysto
życiowym.Interesująbystrościąpsychologiczną,olśniewajączęsto
jakąśświetnąformułąmyśli,alenużąpotroszeswojąmanierą
ˊstoicznąˊiswoimciasnympesymizmem.Toówpesymizm,który
sprawiał,żewielkajegoprzyjaciółka,paniHelvétius,mawiała:„Kiedy
ranoporozmawiamzChamfortem,zasmucimnienacałydzień”.Jak
nafilozofa,Chamfortobserwowałzbytspecjalnykącikświata,
itoobserwowałgoznaderniewdzięcznejpozycji.Toświatdworaków,
gdziejedenczyhanamiejscedrugiego,gdziejedynądrogąjestpełzać
iintrygować;gdziezarównozyskane,jakchybionedobrodziejstwo
stajesięźródłemniesmakuiniechęci.Nienawidzićtegoświata,nie
mócsiębezniegoobejść,korzystaćzeńistroićsięwtogęwyższości,
takajestwgrunciepostawategofilozofa.Sądypotomnychbrałynieraz
zazłetęzgryźliwągoryczczłowiekowinagradzanemuowieleponad
wartośćswojejprodukcjiliterackiej;alemożewłaśniepoczucie,
żeprodukcjataniebyłanawyżyniejegointeligencji,żejakopisarznie
dałswojejprawdziwejmiary,byłoźródłemtegoniezadowolenia
zeświata,którebyłoprzedewszystkimniezadowoleniemzsiebie?
Amożetenliteratczułsięczłowiekiemczynu,możekryłwsobie
ambicjemężastanu,prawodawcy,ministra,izżymałsięnaustrój,
którytakichludzijakonniedopuszczałdowładzy?Oceniając
tenotatki,pamiętajmyzresztą,żeniebyłyonewprostprzeznaczone
dodruku,żekreśliłjedlasamegosiebie:byłytojegoTrucizny,jak
nazywałSainte-Beuveswojemorderczekajety.Bądźcobądź,ten
niesmak,tozbrzydzeniesobąidrugimi,dośćcharakterystycznesądla
tejkończącejsięepoki.
Żywsząpozostałaowaczęśćpośmiertnejspuściznypisarza,którą
