Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.Uwagiwstępne
33
Rozpuszczaniesubstancjistałejpolegananiszczeniujejsiecikrystalicznej,przy
czymcząsteczki(lubjony)tejsubstancjiprzechodządorozpuszczalnika,któryizoluje
jeodsiebiewwiększymlubmniejszymstopniu.Siłydziałającepomiędzycząsteczkami
lubjonamisubstancjirozpuszczonejirozpuszczalnikapowodująwiązaniejonówzczą-
steczkamirozpuszczalnika(działajątugłówniesiłyvanderWaalsa),czylisolwatację
(wprzypadkuwodyzwanąhydratacją).Otrzymanewwynikutegoprocesuzwiązki
zwanesąsolwatami(wprzypadkuwodyhydratamialboakwakompleksami).
Rozpuszczaniesubstancjikrystalicznejwwodziezachodziwtedy,kiedyenergiasieci
krystalicznejjestmniejszaodenergiihydratacjijonów.Wroztworachwodnychnieist-
niejąjonyproste(np.H+7Na+7Cr3+),leczjonyhydratowane[np.H3O+,Na(H2O)+
6,
Cr(H2O)
3+
6].
Wiązaniahydratacyjnesąznaczniesłabszeodwiązańchemicznych,stądteżreakcje
chemiczneprzebiegająwroztworachwodnychzwykletak,jakbyhydratacjajonównieza-
chodziła.Usprawiedliwiatotakżesposóbzapisywaniajonów,wktórymnieuwzględnia
sięsolwatacjiipiszetylkoprostejony.Sposóbtenjestpowszechnieprzyjętywliteraturze
chemicznejistosowanywtympodręczniku.
Zdolnościsolwatacyjnecząsteczekrozpuszczalnikazależąodichmomentówdi-
polowych,którychwartościokreślająsiłęwiązaniaelektrostatycznegopomiędzytymi
cząsteczkamiijonamilubcząsteczkamisubstancjirozpuszczonej.Zarównocząsteczki
rozpuszczalnikajakicząsteczkisubstancjirozpuszczonejmogąłączyćsięmiędzysobą
(polimeryzować,asocjować),tworząckolejnodimery,trimeryitd.,ażdodużychspo-
limeryzowanychlubzasocjowanychzespołów.Takiełączeniesięcząsteczeksubstancji
rozpuszczonejprowadzidoprzejściaroztworurzeczywistegowroztwórkoloidalnylub
dostrąceniasięosadu.
Częstowceluotrzymaniatrwałychroztworówmetalipewneichzwiązkirozpusz-
czanesąniewwodzie,leczwkwasach.Chlorekżelaza(III)rozpuszczasięzwykle
wrozcieńczonymkwasiesolnym.WtakimroztworzenieistniejąprostejonyFe3+,lecz
kompleksychlorkowe.Podobniecyna(IV)iantymon(V)istniejąwśrodowiskukwasu
solnegowpostacikompleksowychjonówchlorkowych,żelazo(III)wśrodowiskukwasu
siarkowego—wpostacikompleksowychjonówsiarczanowych,miedź(II)wśrodowi-
skuamoniaku—wpostacikompleksówamoniakalnych.Takiepołączeniakompleksowe
(rozpatrywaneszczegółowowrozdz.4)sąznacznietrwalszeniżsolwaty.
Trzebazdawaćsobiedokładniesprawęzsolwatującychczykompleksującychreakcji,
którymulegająjonywokreślonymśrodowisku.Możnabowiempopełnićpoważnybłąd
przezprzyjęciezałożenia,żereagująprostejony.Natomiastjeśliteubocznereakcje
przebiegająwtakmałymstopniu,żemożnajepominąć,todlaułatwieniajonyzapisuje
sięwpostacijonówprostych.
Niektórejonymetali(np.Zr)występująwpostacispolimeryzowanej.Jednakstoso-
waniewanaliziechemicznejbardzorozcieńczonychroztworówwykluczatworzeniesię
tychform.Zaprógpolimeryzacjiprzyjętouważaćstężeniemetaluok.1013M.Stężenia
mniejszeniż1014–1015Mzapewniająobecnośćwroztworzetylkoformmonomerycz-
nych.
