Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A4–Ciecze
17
azatemrównieżobjętościbańki.Ciśnieniegazuprzeciwstawiasiętemu
procesowi.Wprzypadkubańkiopromieniurróżnicaciśnieńwewnę-
trzubańkiinazewnątrz,Dp,danajestwyrażeniem
Dp=pgaz–pciecz=2g/r
Odwrotnazależnośćodroznacza,żegazwewnętrzumałejbańkimusi
byćpodwyższymciśnieniemniżgazwwiększejbańcewprzypadku
każdejokreślonejcieczy.Przybardzomałympromieniuróżnicaciśnień
stajesięniezwykledużaitojestpowodemtego,żebańkiniemogąsię
tworzyćprzybrakucentrównukleacji,małychbaniekgazunapowierzch-
nicząstekznajdującychsięwcieczy.
Wprzypadkupęcherzyków—objętościgazuzawartychwcienkiej
warstwiecieczy—istniejądwiepowierzchnie,aróżnicaciśnieńmiędzy
wnętrzeminazewnątrzpęcherzykawynosi
Dp=pwewn–pzewn=4g/r
środki
powierzchniowo
czynne
środkipowierzchniowoczynne(surfaktanty)sątosubstancjechemi-
cznewykazującedążnośćdozbieraniasięnapowierzchnicieczyiobni-
żaniajejnapięciapowierzchniowego.Pospolitymiprzykładamisądeter-
gentywproszkachdoprania,któreskładająsięzgrupyhydrofilowej
(głowy),takiejjak–SO3–lub–COO–,igrupyhydrofobowej(ogona),
którąstanowizwykledługiłańcuchwęglowodorowy.Wwodzieiinnych
rozpuszczalnikachpolarnychgrupahydrofilowaulegazwyklesolwata-
cji,podczasgdyogonosiągastanonajniższejenergiiswobodnejna
zewnątrzrozpuszczalnika.Kompromismiędzytymisprzecznymi
wymaganiamizostajeosiągniętynapowierzchnicieczy,przyczymgło-
wapozostajewrozpuszczalniku,aogonwystajenazewnątrz.Wtempe-
raturzewyższejodtemperaturyKrafftaiprzystężeniusurfaktantawię-
kszymodstężeniakrytycznegojegocząsteczkimogąnietylkoakumulo-
waćsięnapowierzchni,leczmogątakżetworzyćmicele.Micelesąto
skupiskaoddziesiątkówdotysięcycząsteczeksurfaktanta,których
ogonyprzylegajądosiebiewmiceli,abyzmaksymalizowaćichod-
działywania,asolwatowanehydrofilowegłowypozostająnapowierzch-
ni.Gdydowodyzawierającejsmarylubtłuszczezostaniedodanysur-
faktant,grupyhydrofobowe(ogony)solwatujątłustymateriał,pozosta-
wiająchydrofilowegłowynapowierzchni.Wwynikutegoprocesu
tłuszczulegarozpuszczeniuwwodzie.Natympolegająpiorącewłaści-
wościdetergentówimydeł.
Ciekłekryształy
Krystaliczneciałostałe(tematA5)możestopićsiędopozornieciekłego
stanu,ajednakzachowaćwiększośćuporządkowaniabliskiegozasięgu,
atakżewpewnymstopniuuporządkowaniedalekiegozasięgu,co
powoduje,żeniemożebyćuważanezaprawdziwąciecz.Takimateriał
niejestwpełniciałemstałymaniwpełnicieczą—nazywanyjest
ciekłymkryształem.Ciekłekryształypowstajązbardzoanizotropowych
cząsteczek,okształcieprętów,dyskówlubpodobnych.Wciekłychkry-
ształachwyróżniamyróżnefazy,wzależnościodnaturyistopnia
uporządkowaniacząsteczek(rys.2).Najbardziejuporządkowanafazato
fazasmektyczna,wktórejcząsteczkiułożonesąrównolegledosiebie
