Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
Specjalista
chemiileków
Substancje
biologicznie
czynne
Klasyfikacja
leków
SekcjaA-Chemialekówjakonauka
Chemialekówjakonaukanarodziłasięwostatnimdwudziestoleciu.
Przedtempostępuwtejdziedziniedokonywanonajczęściejmetodąprób
ibłędów,dziękiintuicjilubszczęśliwymprzypadkom.Syntetyzowa-
noolbrzymiąliczbęanalogówsubstancjiaktywnychoznanejstrukturze
(określanychjakozwiązkiwiodące*),aleniewielewiedzianooszcze-
gółowychmechanizmachdziałanialekówczyostrukturzedocelowych
obiektów,zktórymioddziaływały.Postępwnaukachbiologicznych
zaowocowałdalekowiększąwiedząoobiektach,naktóreoddziałują
leki,orazmechanizmachichdziałania.Wrezultacieprojektowanieleków
jestdziśzorientowanenaobiektydoceloweniemniejniżnazwiązki
wiodące.
Chemialekówjestnaukąinterdyscyplinarnąizsamejswejnaturyobej-
mujeelementyinnychdyscyplin,m.in.chemii,biochemii,fizjologii,far-
makologiiimodelowaniamolekularnego.Dobraznajomośćtychdyscyp-
linjestbardzoprzydatna,aletrudnosobiewyobrazić,żektokolwiek
mógłbysięznaćnanichwszystkich.Dlategoteżprzemysłfarmaceuty-
cznyopierasięnainterdyscyplinarnychzespołachnaukowców,którzysą
specjalistamiwswoichdziedzinachipotrafiązesobąwspółpracować
przykonkretnychprojektach.
Głównymzajęciemspecjalistychemiilekówjestprojektowanieisyn-
tezastrukturopożądanychwłaściwościach.Takwięcbadacztenjest
głównymczłonkiemkażdegozespołuprojektującegoleki,ponieważ
potrafiprzewidzieć,czyprojektowanasubstancjabędzietrwałaiczy
wogóledasięzsyntetyzować.Tradycyjnieprzemysłfarmaceutyczny
wchłaniałabsolwentówkierunkówchemicznych,ponieważwłaśnieich
uczysięnastudiachsyntezyorganicznej,niezbędnejwchemiileków.
Częstojednakmłodzinaukowcyzdyplomemtradycyjnychstudiówche-
micznychmająniewielkierozeznaniewnaukachbiologicznychimuszą
jedopierozdobywać„przystanowiskupracy”.Wostatnichlatachwiele
uczelniwprowadziłokursychemiileków,zaprojektowanezmyślą
okształceniuchemikówdlaprzemysłufarmaceutycznego.Kursytakie
obejmująważneelementytradycyjnegowykładuchemii(tzn.chemia
fizyczna,nieorganicznaiorganiczna),aledodatkowozajmująsięteż
takimitematami,jakprojektowanieleków,farmakologia,modelowanie
cząsteczkowe,syntezakombinatoryczna,chemiabioorganicznaibio-
nieorganiczna.
Substancjebiologicznieczynnesązazwyczajzwiązkaminiskocząsteczko-
wymi(~100–500),któreoddziałujązwielkocząsteczkowymistrukturami
docelowymi,wywołującodpowiedŹbiologiczną.OdpowiedŹtamoże
byćterapeutycznieużyteczna—wówczasmamydoczynieniazlekami;
możeteżbyćszkodliwa,jakwprzypadkutrucizn.Większośćsubstancji
stosowanychwmedycyniejakolekimożesięstaćtruciznami,jeślipoda
sięjewzbytdużychdawkach.
Istniejekilkasposobówklasyfikowanialeków.Popierwsze,możnaje
podzielićwedługwywoływanegoefektufarmakologicznego—np.anal-
*
Innanazwa—strukturawiodąca;ang.leadcompound(przyp.tłum.).
