Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Agoniści
iantagoniści
SekcjaB-Doceloweobiektydziałanialeków
szczonerównomiernie.Sercenaprzykładzawierawięcejreceptorów
typubniżtypua.Dziękitemusubstancjewykazującespecyficzność
względemreceptorówb-adrenergicznychsilniejoddziałująnaserceniż
natkankibogatewreceptorya-adrenergiczne.Takaselektywnośćdzia-
łaniamaogromneznaczenie,jeślichcesięograniczyćefektyuboczne
projektowanychleków.
Nawetwobrębiejednegotypureceptorówistniejąsubtelneróżnice
międzyposzczególnymimiejscamiwiążącymi.Wyróżniasięnaprzykład
trzypodtypyreceptorówb-adrenergicznych(b1,b2ib3).Pozwalatona
projektowanielekówojeszczewiększejspecyficznościdziałania.Na
przykładwpłucachprzeważająreceptoryb2-adrenergiczne,natomiast
wsercu—receptoryb1-adrenergiczne.Lekiprzeciwastmatyczne,
ostrukturzeprzypominającejadrenalinę,zostałyzaprojektowanetak,
abysilniejoddziaływałyzreceptoramipodtypub2niżb1—awięczre-
ceptoramib-adrenergicznymiwpłucach,aniewsercu;wtensposób
możnazmniejszyćniepożądanesercowo-naczynioweskutkistosowania
tychleków.
Agonistaminazywamysubstancje,którewiążąsięzmiejscemwiążącym
receptorai„włączają”receptor,naśladującdziałaniejegonaturalnejsub-
stancjisygnałowej.Efektemwiązaniajestwymuszonedopasowanie,nie-
zbędnedoaktywacjireceptora.Takielekisąprzydatnewtedy,gdy
worganizmiebrakjestnaturalnegoprzekaŹnika.Antagoniścitosubstan-
cje,którewiążąsięzmiejscemwiążącymreceptora,alenieaktywujągo
—albodlatego,żeniesąwstaniewymusićdopasowania,albodlatego,
żewinnysposóbzaburzająstrukturęreceptora.Związanyzreceptorem
antagonistauniemożliwiawiązanienaturalnejsubstancjisygnałowej
iodbieraniesygnałówprzezreceptor.Związkiantagonistycznestosuje
siędoblokowaniasygnałówwsytuacjach,wktórychwystępujenadmiar
normalnychsubstancjisygnałowych.
Niewszyscyagoniściiantagoniściwiążąsięzmiejscemwiążącym
receptora.Niektóresubstancjeantagonistycznewiążąsięzinnymidome-
namireceptoraizaburzająjegostrukturętak,żenaturalnemiejsce
wiążąceprzestajebyćrozpoznawane.Zjawiskotojestodpowiednikiem
allosterycznejinhibicjienzymu.Wprzypadkuniektórychreceptorów
znanesąlekiwiążącesięzallosterycznymmiejscemwiążącymizwię-
kszająceprzeztoaktywnośćnaturalnegoprzekaŹnika.Naprzykład
działaniebenzodiazepinowychśrodkówuspokajającychpolegana
wzmacnianiuinhibującegodziałaniaprzekaŹnikanerwowegoonazwie
kwasã-aminomasłowy(GABA,ang.g-aminobutyricacid)nareceptor
GABA.
Efektyuboczne
Efektyubocznewywoływanesązwyklewiązaniemsięlekuwięcejniż
zjednymtypemreceptorów.Dlategoteżgłównymcelemprzyprojekto-
waniulekówjestnadanieimmożliwienajwiększejspecyficznościwzglę-
demjednegotypu(lubpodtypu)receptorów.Receptorserotoninyna
przykładjestcelemdziałanianiektórychśrodkówprzeciwdepresyjnych.
Jeślijednaklekiteoddziałujątakżezreceptoramihistaminylubacetylo-
choliny,obserwujemysilneefektyniepożądaneichstosowania.
