Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
2.Chemiaogólna
Tabela2.1.Rozmiarycząstekwmieszaninach
Makromieszaniny
Zawiesiny
Koloidy
Roztwory
ϕ≫500nm
ϕ>500nm
ϕ=1–500nm
ϕ<1nm
Koloidysątomieszaniny,wktórychcząstkisubstancjilubpojedynczecząsteczki
fazyrozproszonejmająrozmiaryrzędu1–500nm.Doukładówkoloidalnychzaliczamy
nietylkotakie,wktórychcząstkimająwszystkietrzywymiary„koloidalne”,leczrów-
nieżitakie,wktórychdwalubjedenwymiarcząstekjestrzędu1–500nm.Dlatego
koloidymożnapodzielićnaukładyzcząstkami:trójwymiarowymi,blaszkowatymiinit-
kowatymi.Jeżelicząstkifazyrozproszonejmająjednakowąwielkość,toukładnazywamy
izodyspersyjnym,jeżeliróżną—polidyspersyjnym.Koloidywykazującharakterystyczne
cechy,różniącejeodroztworówrzeczywistych,wktórychrozmiarycząstekfazyroz-
proszonejsąmniejszeniż1nm.Naprzykładwukładachkoloidalnychwystępujeefekt
rozpraszaniaświatła,odkrytyprzezFaradaya,szczegółowoopisanyprzezJohnaTyn-
dalla,ateoretyczniewyjaśnionyprzezLordaRayleigha.Gdynaklarownyroztwórko-
loidalnyskierujemywiązkęświatła,zostajeonaosłabionanietylkowskutekabsorpcji,
leczrównieżwwynikurozproszeniaświatłanacząstkachorozmiarzekoloidalnym.
Natężenieświatłarozproszonegojesttakduże,żemożnajeobserwować,patrzącna
roztwórwkierunkuprostopadłymdobieguwiązkiświetlnej.Zjawiskotonosinazwę
efektuTyndalla.
Rozpraszaniutyndallowskiemuulegająwwiększymstopniufalekrótsze.Charakte-
rystycznysłupświatłaobserwowanywemgletonicinnego,jakefektTyndallawukła-
dziekoloidalnymmgły(układC/G).Wkoloidachmożnałatwozaobserwowaćtzw.ruchy
Browna—ciągłe,chaotyczneprzemieszczeniacząstekfazyrozproszonejwośrodkucie-
kłymlubgazowym.Koloidy(zole)ulegająkoagulacji,czyliprzechodzeniazoluwżel,
orazpeptyzacji—przechodzeniażeluwzol.
zol
koagulacja
peptyzacja
––→
––
żel
–––
←–––
Przykłademjestroztwórżelatyny.Żelatynatosubstancjabiałkowaotrzymanazkości
ichrząstek,zbudowanazglikokolu,prolinyihydroksyproliny.Żelatynarozpuszczona
wwodzietworzyzolliofilowy,zastygający(koagulujący)wniewysokiejtemperaturze
wżel.Żeljestukłademkoloidalnymokonsystencjigalaretowatej,utworzonyzzoluodo-
stateczniedużejzawartościcząstekkoloidalnych.Wczasietworzeniażeluposzczególne
cząstkikoloidalnełącząsięzesobąwwielupunktach,tworzącstrukturęsieciową,gąb-
kopodobną,wktórejwolnaprzestrzeńwypełnionajestcząsteczkamifazyrozpraszającej
(wody).Koloidydzielimynaliofiloweiliofobowe.
