Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Posocjalistycznatransformacja–modelazjatyckivs.
euroazjatycki
Posocjalistycznatransformacjaniejestprocesemjednolitym
iprzebiegającymwedlejakiegośokreślonegowzorca.Oile
gospodarkarynkowajestwewszystkichkrajachtransformacji
deklarowanymcelem,otyleprocesydemokratyzacyjneniesą
powszechne.Chinyrozpocząwszyprzemianygospodarczeuznały,
żereformasystemupolitycznegobędzieprzebiegaćpowoliitylko
wtakimzakresie,abyumożliwiaćprzemianygospodarcze.Podobną
drogą–wzakresiereformpolitycznych–kroczyWietnam.
NatomiastwiększośćpaństwEŚWwprowadziłapełnądemokrację
jużnaprzełomielat80.i90.Ponadtoistniejąróżnicetakże
wobszarzereformgospodarczych.NiektórekrajeEŚWpróbowały
wprowadzaćreformysystemuwramachgospodarkicentralnie
planowanej–np.PolskaiWęgrywlatach80.,Jugosławiajuż
wlatach60.,podczasgdyinneniepodejmowałytegotypuprób.
WChinachnatomiastreformyrynkowetrwająodkońcalat70.
Debatanatematczylepszymrozwiązaniemsąradykalnezmiany,
czystopniowereformydotyczytakżesferypolitycznej.Dylemat
gradualizmczyradykalizmprzeniósłsięwpewnymwymiarzetakże
nagruntgeograficzny.Możnabysiębowiempokusićostworzenie
dwóchróżnychmodeliposocjalistycznejtransformacji:azjatyckiego
ieuroazjatyckiego.Modeleuroazjatyckiokreślanyjestprzez
Wincklera(1999:231)mianemeuropejsko-sowieckiegobigbangu,
równoległychreformgospodarczychipolitycznych,modelazjatycki
natomiasttostopniowereformyjedyniewzakresiegospodarki.
Trudnosięniezgodzić,żepaństwaEŚWzajęłysięreformowaniem
zarównoswoichgospodarek,jakiustrojówpolitycznych,podczas
gdypaństwaazjatyckieskupiłysięnagospodarce.Wrzeczysamej
tenpodziałodpowiadazatemróżnicomwynikającymzpołożenia
geograficznegokonkretnychkrajów.Niesposóbjednaknie
zauważyć,żereformypolitycznewregionieeuroazjatyckimniebyły
tożsame.Niewątpliwieustrójdemokratycznyistniejeifunkcjonuje
wpaństwach–członkachUniiEuropejskiej(Estonii,Łotwie,
Litwie,Polsce,Czechach,Słowacji,WęgrzechiSłowenii);
