Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stanowiłaprawdziwykonglomerat.Pozamiejscowymi,
trwającyminatychterenachodpokoleń
istanowiącymigrosmieszkańców,tworzyli
jąwnajwiększymodsetkuRosjanie,Białorusini,Polacy
iWołosi.Polskaszlachtaimagnateria,również
spolonizowaneruskierodymożnowładcze,
potraktowałyprzyłączonedoKoronyziemieiich
mieszkańcówwnawpółkolonialnysposób,tworząc
ogromnemajątki,prawdziwepaństwawpaństwie,
będącenieomaludzielnymiksięstwami.Doszło
jednocześniedodynamicznejkolonizacjirozległych
terenówKijowszczyznyiBracławszczyzny.Zczasem
największychposiadaczyziemskichzaczętonazywać
„królewiętamikresowymi”iwokreśleniutymniebyło
przesady.OddaleniodKrakowa,Warszawy,Wilna
iLwowa,miastwyznaczającychcentrapolityczne
iadministracyjneRzeczypospolitej,wolni
odrzeczywistejkontroliinstytucjipaństwa
napodległychsobieterytoriach,rządzilisięwłasnymi
prawami,utrzymującpoddanychwniemiłosiernym
ucisku;pracawdobiewzrostugospodarczego
przynosiłakrólewiętomkrociowezyski.ZachódEuropy
importowałzPolskiogromneilościzboża,aukraiński
czarnoziembyłwstanieichdostarczyć.Niktsięprzy
tymnierozczulałnadlosemtych,którychzmuszano
dokatorżniczejpracy,abyzaspokoićzagranicznerynki
inapchaćkabzypotężniejącymodbogactwmagnatom.
Opisanasytuacjamusiałaoczywiściespowodować
reakcję.Paradoksalniepańskasamowolawynikająca
zbrakustosownejingerencjipaństwaiegzekucjiprawa
powodowałajegostopniowonarastającelekceważenie,
równieżprzezmieszkańcówKresów,którzypowoli
zdawalisobiesprawę,żesami,zszabląbądź
kiścieniemwręku,musząszukaćdlasiebie
sprawiedliwości.WinnychrejonachRzeczypospolitej
pańszczyźnianychłoppodejmującypróbęzmianylosu,
naktóryskazałygourodzenieifeudalnyporządek,
wpraktyceniemiałdokąduciec.Opuszczającswoje
naturalnesiedlisko,stawałsięprzerażonym,
