Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
BolesławOleksowicz
dokonującswoistejekstrapolacji,posługiwalisiębowiemanalogiamido
zjawisksobieznanych,stalezmysłowodoznawanych,dopierwotnych
żywiołównatury:ziemi,ognia,wodyipowietrza.Wybórtakiegosposo-
bumówieniadasięwytłumaczyćzjednejstronyfaktem,żedawneobra-
zyisymbolenigdynietracąpsychicznejaktualności,zdrugiejduchem
epoki.Akttwórczości,zdaniemnp.FriedrichaSchellinga,maźródło
wtejsamejpostacienergiiżyciowej,którąprzejawianatura.Inaczejmó-
wiąc,tasamaenergiapowodujewybuchwulkanuinapisaniewiersza.
Rzadkoodwoływanosiędoziemiizjawiskjejprzypisanych,jakby
materialnośćżywiołuczyniłajęzyknazbytciężkim,asłowomnazywa-
jącymrzeczyodejmowałazdolnośćdolotu.ElizaPeruzzi,córkakonsula
rosyjskiegowStanachZjednoczonych,żonaposłaWielkiegoKsięstwa
Toskanii,uczennicaChopina,wspominała:flJegopalcezdawałysięskła-
daćtylkozmięśni”.StefanHeller,szwajcarskikompozytor,stwierdzał:
flByłtowidoknadzwyczajny,gdyjegotakmałarękaobejmowałaipo-
krywałatrzeciączęśćklawiatury.Wydałosię,żewążotwierapaszczę,
bypołknąćkrólika”10.
Choćwodaopalizujeniemalwszystkimiodcieniamiemocjiitenży-
wiołprzywoływanybyłsporadycznie,Lisztzauważył,że:flspodpal-
cówjegopłynęłamelodiarozkołysanajakczółnotańczącenaspiętrzo-
nejfali”11.
Wrównieoszczędnysposóbużywanoporównaniaruchujegopal-
cówdożywiołuognia.PianistaniemieckiFerdinandHillermówiłzen-
tuzjazmem:flNiktnieporuszałtakklawiszyfortepianu[ł]jegogra
przypominałaświatłocudownegometeoru,któryoczarowujenaspo-
dwójnieswymnieprzeniknionymsekretem”12.
GraChopina,podobniejakilotptaków,kojarzyłasięprzedewszyst-
kimzżywiołemnajsubtelniejszyminajczystszym,zpowietrzem,sym-
bolemnieskończoności,bezcielesności,lotnościMiałwięcracjęGaston
Bachelard,kiedypisał,żegdytylkowludzkimsercujakieśuczucie
wznosisię,wyobraźniaprzywołujenieboiptaki13.
PalceLiszta,romantycznegotytana,porównywanegodoProme-
teusza,sprowadzałyburzę.WłodzimierzWolski,powysłuchaniugry
10
A.Czartkowski,Z.Jeżewska,FryderykChopin,Warszawa1967,s.383.
11
Ibidem,s.354.
12
F.Hiller,flZeszytyLiterackie”2010,R.28,nr109,s.62.
13
G.Bachelard,Wyobraźniapoetycka.Wybórpism,wyborudokonałM.Chudak,
przekł.M.Chudak,A.Tatarkiewicz,przedmowaJ.Błoński,Warszawa1975,
s.185.
