Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kult(ura)ciaław(po)nowoczesności
19
zobowiązujewyższawola.WedługAndrzejaZwolińskiegorękatonietylkosymbol
nawiązaniakontaktuduchowegozbliźnim,aletakżeznakzgody(podanieprawicy)
orazokazaniaczcipoprzezrytualnezakrywanierąk,np.wliturgiikapłantrzyma
monstrancjępoprzezokrywającyjegodłoniewelon3.Symbolikaobejmujetakże
inneczęściciała:nogi-ujarzmienie,ichślady-panowanieidziałanie,głowa-
władzaikierowanie,usta-głoszeniesłowaBożego,zęby-siłyduchowe,nos-umie-
jętnośćrozróżniania,stanowiącaonieomylnościdecyzjichrześcijanina.
Sposóbposługiwaniasięciałemjestdziełemzarównozbiorowego,jakiindy-
widualnegorozumupraktycznegoorazwynikiemstosowanychtechnik.Zdecydo-
wanienajbardziejwidocznywpływnaposługiwaniesięciałemmaproceswycho-
wania.Zaczynasięonoddzieciństwa,kiedytodużąrolęodgrywanaśladowanie
uwieńczonepowodzeniem-dzieckonaśladujeosoby,któreciesząsięjegozaufa-
niemiautorytetem.
Możnaprzeprowadzićpodziałzasadrządzącychsposobemposługiwaniasię
ciałem-wzależnościodpłci,wieku,sprawnościbądźtradycji4.Omawiającformy
posługiwaniasięciałem,należyzwrócićuwagęnaichróżnorodność,zaczynającod
formyrodzeniaipołożnictwa,formzwiązanychzdzieciństwemiokresemmło-
dzieńczym,anastępniezdorosłością,formdotyczącychzabiegówwokółciałaoraz
reprodukcji.Posługiwaniesięciałemstanowifizjo-psycho-socjologicznąkonstruk-
cjęzespołówdziałań,ponieważwszystkiesposobyposługiwaniasięciałemsąuza-
leżnioneodjegofizycznychmożliwości,psychicznychpredyspozycjijednostkioraz
socjologiistosunkówspołecznych,wktórychonapozostaje.Wedługpsychologii
najważniejszaprzypierwszymzetknięciusięzdrugimczłowiekiemjesttwarz.To
onawłaśniepozwalazidentyfikowaćzarównoosobę,jakijejreakcjęemocjonalną.
Ważnymelementemjesttakżerękaodgrywającaznaczącąrolęwbezpośrednim
zetknięciusięzotaczającymświatem,ponieważstanowiswegorodzajunarzędzie
dotraktowaniagojakoprzedmiot.Pełnionatrzyistotnefunkcje-chwytną,twór-
czączyteżmanipulacyjnąorazkomunikacyjną.Oznaczająonekolejno-przybli-
żanieświata,zmienianiegonataki,jakichciałobysięmieć,orazporozumiewanie
się,gestykulację.
Podchodzeniedociałaludzkiegozmieniałosięirozwijało,przybierającnowe,
częstobardziejzłożoneformyiśrodkiwyrazu.Początkowonagośćbyłatrakto-
wanajakouwolnieniesięodwszystkiegocoziemskie,niebyłazaśpotępiana
ikojarzonazseksualnościąipłciowością.Takiepodejściedonagościpojawiłosię
dopieronaprzełomieVIIIiIXwieku,czyliwepocekarolińskiej,kiedytonforma
nieubrana”dopuszczalnabyłajedyniepodczasmyciaisnu.Wśredniowieczuciało
zostałozauważonenatyle,żestałosięprzedmiotemliteraturyrozrywkowej.Miało
toswojeodzwierciedlenierównieżwgotyckiejrzeźbie,którapodkreślałabiodra
ipiersi,używającdotegogiętkichliniiiskręceń.Cociekawe,wepocetejnauczano
teżumiejętnegopokazywaniaciała-zwłaszczadekoltuistóp.Posuniętosięnawet
3A.Zwoliński,Obrazwrelacjachspołecznych,Warszawa2004.
4Ibidem.
