Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pretacja,twierdziPierreJudetdelaCombe;niejestonapochlebna
dlapoetyiniedasięjejwywieśćztekstu.Wbrewpowszechnejopi-
nii,jesttoraczejsztukaosiletragedii,którato,coracjonalne-reli-
gijnośćchóru-zamieniawprzemoc.CzyżbytriumfDionizosabył
irracjonalnymwyznaniemwiary?Nie,zawołaNietzsche.Tosamo-
bójstwoczłowiekaDdotkniętegozawrotemgłowy,który,bytylkoujść
przerażającemuinieznośnemujużwirowi,rzucasięzwieży”10.
To,żescenatragicznazeswymichorobamiiparoksyzmamicza-
semupodabniałasiędoambulatorium,jużodstarożytnościfrapo-
wałokomentatorów,kopistówiuczonych;toonirozciągnęlipara-
lelęmiędzytekstamidramatycznymiihipokratejskimipismami.
Mnóstwojesttumedycznychaluzji,uczonychterminów,analogii
wanalizieprzypadków,wskazańprzyczynisposobówterapii;my
zaśniebardzowiemy,czychodziowierneodwzorowania,dalekie
echaczyteżzapożyczenia.Ajschylosauważasiędzisiajzaprekur-
soraszkołyhipokratejskiej.Sofokles,najbardziejczczonyinagra-
dzanyspośródpoetów,wypromowałboga-uzdrowiciela,znanego
namjakoEskulap.Plutarchopowiadanam,iżówpoetaDchwaliłsię,
żerozmawiałzAsklepiosem”,którytobógmusięukazał.DTradycja
mówi,żeSofokleszaswegożyciagościłusiebieAsklepiosa;jeszcze
dziśznaleźćmożnawieleświadectwtętradycjępotwierdzających”11.
AutorAntygonymiałtakżebyćwśródtych,którzyprzesądzilioprze-
nosinachbogazEpidaurosdoAtenw420r.p.n.e.Skomponował
takżepeannacześćuzdrowicielskiegobóstwa,którybyłśpiewany
jeszczedługielatapojegośmierci12.JeślizaśchodzioEurypidesa,
tojegomedycznyrealizmskłaniałgowręczdoukazywanianasce-
niechorychnaichposłaniach.WidzowieOrestesa(408r.)mieli
10F
.Nietzsche,Narodzinytragedyi,czylihellenizmipesymizm,przeł.L.Staff,
nakładJakóbaMortkowicza,Warszawa1907,s.86.DlaNietzschegoBachantki
stanowiąspóźnionezwycięstwoDionizosanadDbluźniercą”Eurypidesem,odpo-
wiedzialnymwdużejmierzezaśmierćgreckiejtragedii.Nietzschejesttunowo-
czesnywtymsensie,żepoglądówzdradzanostalgiczną,aleiupraszczającąpo-
stawęwobecpowrotudomitycznychźródełteatru,oczyszczonegozwszelkiej
antropomorficznejkontaminacji.
11Plutarch,Nesuaviterquidem,1103b;Numa,rozdz.4;cytatywrazzkomen-
tarzemw:W.K.ChambersGuthrie,LesGrecsetleursdieux,przeł.S.M.Guillemin,
Payot,Paris1956,s.275.
12Ibidem,s.274.
43
