Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.Naturawtradycjizachodniej
47
ści.Człowiekegzystujetuwobliczusubstancjalnejrealnościtego,cojest,
wrzeczywistości,któraposiadaswójprawdziwyciężar,zapachismak,do-
stępnezmysłom,mimoichniedoskonałości,ipoddaneoglądowirozumu.
Tenświat,ciąglejeszczestabilnymimopostępującegorozpaduśrednio-
wiecznejKosmopolis,oferujeoparciewrzeczywistości,lumennaturalesię-
gawszędziezwyjątkiemtego,coznanewyłącznieBogu.Toprzywiązaniedo
obrazubezpiecznego,Bożegoświata,wktórymczłowiek,choćobcy,odnaj-
dujeutraconąharmonięipełnię,przetrwawtradycjizachodniejdużodłużej
niżfilozoficznezałożeniaKartezjusza.Postawa,czymożejużtylkointu-
icja,odnajdującawnaturzeuporządkowanieiwiecznotrwałość,oraztrzy
atrybutyboskości-dobro,prawdęipiękno,przetrwakolejnewieki,stano-
wiącpodskórnynurtnaszychpoczynańiprzekonań.Śladytegozawierzenia
naturzewidocznebędąjeszczedwawiekipóźniej,wwizjachromantyków,
poetówprzyrody,przetrwajątakżewcodziennościnaszegodoświadczenia
itęsknotachzaodnalezieniemwielkichnarracji.
Poczułem[ł]
najczystszewnikanie
Czegoś,coznaczniegłębiejjestukryte[ł]
kochamświat
Okaiucha
[ł]iradrozpoznaję
WNaturzecałejiwjęzykuzmysłów
Kotwicemyślinajczystszych99.
Jednakże,rosnącaświadomośćnieobecnościBoskościwnaturzeiobcość
pomiędzyniąaczłowiekiemwymaganowychdrógposzukiwań,nowychdo-
wodówpodtrzymującychsens.Sławnecogitoergosumzapoczątkowujewy-
ścigwątpiącegopodmiotuzekspansjąobojętnejprzestrzeni,wktórejniema
dlaniegoanischronienia,aniodpowiedzi.Wobecrozpadającychsięzrębów
Bożegoświatawiarastajesięnienaturalnymstanemczyteżatrybutemstwo-
rzenia,aleaktemzawierzenia,decyzją,jedynymwyjściem,któremunależy
podporządkowaćtakżeoglądanierzeczywistości.WdrugiejpołowieXVII
99WilliamWordsworth,ZwierszyułożonychkilkamilnadklasztoremTintern,przypo-
nownymodwiedzeniubrzegówrzekiWyepodczaswycieczki,13lipca1798roku,tłum.C.Mi-
łosz,w:Poecijęzykaangielskiego,t.II,red.H.Krzeczkowski,J.S.Sito,J.Żuławski,PIW
,
Warszawa1971,s.183-184.TenwłaśnieutwóritenfragmentwybrałTakeoDoi,wskazując
napodobieństwapomiędzyjapońskimazachodnimpodejściemdonatury.
