Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Artykuły
Powracającymmotywemrefleksjiopedagogicebyły(inadalsą)sprawywtór-
nościkoncepcjipojawiającychsięnagruncietejnaukiorazzapożyczeńzmetodo-
logiiinnychnauk.Powracałopytanieostatuspedagogikijakonauki.WPolscewy-
wołałotowlatach60.ubiegłegowiekudążeniadookreśleniapedagogikijakonauki
odpowiadającejwymogomnaukbardziejokrzepłych.Nastąpiłetap,którymożna
określićmianemscjentyzmu.Podjętopróbydefiniowaniapojęć,obszaru,metod
uprawianiapedagogiki-zgodniezescjentystycznymparadygmatemuprawiania
nauki.Zopóźnieniem,aledośćgorliwie,przywoływanopracęTomasaKuhna21
ijegopojmowanieparadygmatu.Zabiegi,abyokreślićmodelpedagogiki,sprawiły,
żedyscyplinatatraktowanabyładośćjednostronnie-znaciskiemnabadaniaem-
piryczne.Wzórnaukiścisłejiparadygmatuwpojmowaniukuhnowskimniemógł
byćzpowodzeniemwykorzystanywpedagogice.Jednakwysiłkinunaukowienia”
pedagogikiwmyślzałożeńscjentystycznychprzyniosłyipozytywneskutki.
Wyraźnemuuporządkowaniuuległaterminologia,corazlepiejokreślanocele
orazobszarypedagogikiijejsubdyscypliny,wieleuwagipoświęcanometodolo-
giibadań(zprzewagąmetodologiibadańilościowych)22.
Wporównaniuzpedagogikąuprawianąwpaństwach-ogólniemówiąc-
zachodnichobrazpedagogikiwnaszymkrajubyłzubożony,pozbawionywielu
inspiracjiówczesnejmyślihumanistycznej.Filtrideologiczno-politycznyiasy-
metriawrozwojusubdyscyplinpedagogikistawałysięcorazbardziejdostrze-
galnymimankamentami.Kolejnedziesięciolecia-burzliwewdziejachPolski
-przynosiływażnewpływyzagranicznejmyślipedagogicznej.Trudnewarunki
życiaiuprawianianaukihamowałyjednakrozwójówczesnejpedagogiki.Pomi-
mowszystkopozostawałaonawwiększościnaukączerpiącąztradycjihumani-
stykii-wmiaręmożliwości-zewspółczesnegodorobkuhumanistyki.
Znaczneprzemianywspostrzeganiuiuprawianiupedagogikinastępowały
wlatachprzełomuustrojowegoikształtowaniasięustrojudemokratycznego,
wktórymrespektowanesąprawaczłowieka,awżyciuekonomiczno-gospo-
darczymdominująreguływolnegorynku.Wprawdziezbliskodwudziestolet-
nimopóźnieniem,alejednakdotarłyiwywarływpływnamyśleniepedagogicz-
nekoncepcjedotycząceżyciaspołecznego-lansowanewEuropieZachodniej
iwUSA.Ważnymprzełomembyłouznanie-wbrewkuhnowskiemurozumieniu
paradygmatu-wieloparadygmatycznościpedagogiki23.Środowiskopedagogicz-
nepoznawałoipodejmowałowswoichpracachróżnenurtyzachodniejideolo-
giiedukacyjnej.Wpedagogicewystępujedziśbogactwosposobówpojmowania
21T.S.Kuhn:Strukturarewolucjinaukowych.Tłum.H.Ostromęcka,posłowieS.Amster-
damski.Warszawa:PWN,1968.
22Por.T.Lewowicki:Szkicdodziejówmetodologiipedagogiki.nRocznikPedagogiczny”
2001,T.24,s.7-16.
23Por.Dylematymetodologiipedagogiki.Red.T.Lewowicki.Warszawa-Cieszyn:Wydział
PedagogicznyUW,InstytutPedagogikiUŚ,1995,atakżenp.mojegoautorstwaSzkicdodziejów
metodologii…
