Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Esquissedel’histoiresociopolitiquedel’Algérie
demandantd’urgentschangementsłTelestleprixquel’Algérieapayerpour
sonindépendance.
Àlasituationsocialeetéconomiquediciles’ajoutentdeslutespolitiques
quiafaiblissentdavantagelepays.Enété1962,leGouvernementprovisoirede
laRépubliquealgérienne(GPRA),fondéen1958enTunisieparleFrontdelibé-
rationnationale(FLN),arriveàAlgerets’emparedupouvoir,avecBenyoucef
Benkheddaentête.Néanmoins,uneoppositionréunieautourducolonelHouari
Boumediene,soutenueparleschefshistoriquesduFLN,AhmedBenBellaet
MohamedKhider,fondeunBureaupolitiqueàTlemcenetréclamelepouvoir,
endéclenchantainsiuneguerrecivile.
C’estunepériodeparticulièrementéprouvantepourl’étatencoursdeforma-
tion,périodemarquéeparl’anarchieetlesrèglementsdecomptes:exécutions
desharkis2oudesmusulmansprofrançais,enlèvementsd’EuropéensłLesac-
crochagesentrelescampsadversaires,notammentdanslacapitale,accélèrent
l’exode,paralysentlavieéconomiqueetadministrative.Le«mytheduretour»
neseréalisepas;nonseulementlesAlgérienspartisenFrancedurantlacoloni-
sationnesontpasintéressésparleretouraupays,mais,quipisest,denouvelles
vaguesd’émigrationpartentversl’anciennemétropole.
Aprèsl’étémarquépardeslutesetunedésorganisationtotale,lapaixs’im-
posedenouveau.Le25septembre1962,l’Assembléenationaleconstituante,élue
cinqjoursauparavant,proclamelaRépubliquealgériennedémocratiqueetpo-
pulaire.«LanouvelleAlgériese<stabilise’avecl’arméeaucentredupouvoiretle
partiuniquequiapourfonctiondelégitimercetearméeomniprésente»(Stora,
2004:17).C’estledébutd’unrégimetotalitaire,inspirédumodèlenassérien3,qui
optepourunevoiesocialistededéveloppement.Latâcheparaîtextrêmement
dicileàcausedelasituationdupays:lesmilitantspourlacausenationalesont
morts,70%desAlgériensrestentsanstravailetunegrandepartiedeschômeurs
partentpourlaFrance;l’économiedupaysestdévastéeparlaguerre,l’étatest
faible,privédecadresqualifiées,basésurl’arméeetlabureaucratiecivile,les
caissesnationalessontvides.Danscetesituationtrèsdéfavorable,legouver-
nemententreprendlaréalisationd’unerévolutionsocialisteetdesréformes:
2
«Militaireindigèned’AfriqueduNordquiservaitdansunemilicesupplétive(Harka)auxcôtésdesFran-
çais»(LeGrandRobert).Àpartirde1831,dessoldatsindigènesmusulmansformaientdestroupesquifaisaient
partiedel’arméefrançaise,enlutantnotammentdanslesdeuxGuerresmondiales.Aussipendantlaguerre
d’indépendancelutaient-ilsauxcôtésdelaFrance,donccontrelesinsurgésalgériens.Pourcela,ilssontsou-
ventconsidérésenAlgériecommetraîtresoucollaborateurs.
3
LenassérismeestunedoctrinepolitiquearabebaséesurlapenséeduprésidentégyptienGamalAbdel
Nasser.C’estuneidéologiepanaraberévolutionnaire,combinéeavecunsocialismearabemaisquiresteop-
poséeauxidéesmarxistes.L’idéologienassériennetellequ’elleestdéfiniedansPhilosophiedelarévolution,ou-
vrageécritparNasseren1953,expliquequel’Egyptepossèdetroiscerclesd’appartenancefondamentaux:la
nationarabe,l’Afriqueetlemondemusulman.Leprésidentégyptienadéveloppésapolitiquedanscetetriple
dimension.