Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Międzyfructusadelectatio:kilkauwagorzymskichvivariauschyłkurepubliki
odwołańdolukratywnegocharakteruhodowlirybmorskichwtekstach
literackich,którepropagująwizjętakichvivaria,jakokosztownegokaprysu
bogatychizmanierowanycharystokratówniemającegowielewspólnego
zideąsamowystarczalnościvillarusticaijejdochodowością.
Niemożnawykluczyć,iżpowodówtakiegostanurzeczynależyupa-
trywaćwtradycyjnejrzymskiejideologiipiusquaestus40,którauznawała
zyskizrolnictwaihodowlizwierzątdomowychzanajbardziejmoralny
sposóbpozyskiwaniadochodu,izpewnąrezerwąodnosiłasiędodziałal-
nościhandlowej,będącostentacyjnieniechętnąryzykownymikosztow-
nyminwestycjomobiecującymszansęnadużezyski41.Wtymkontekście
villamaritimaihodowlerybmorskich,zpunktuwidzenia,przynajmniej
formalnie,wyznawanejprzezklasywyższeideologii,jawiłysięjakopro-
blematyczne,skorowymagałyzainwestowaniaznacznychśrodkównaich
zorganizowanie,nakładównabieżąceutrzymanieiniebyłytakpewną
inwestycją,jaktradycyjnehodowle,którecoprawdanieobiecywałytak
muijegookolic.Wieleznadmorskichnieruchomościposiadałopozapiscinaetakżerozle-
głyterenprzylegającydovilla,wykorzystywanypoduprawęorazstrukturypozwalające
naprodukcjęwinaioliwy(prawdopodobniecelemsprzedażyproduktówpozyskiwanych
zgruntunalokalnyrynek),zktóregorównieżpozyskiwanoróżnegorodzajusurowcemi-
neralne.Argumentemprzemawiającymzakomercyjnymcharakteremhodowlirybwra-
machvillamaritimasąrównieżstosowaneprzezwłaścicielitechnikihodowliiinnowacje
techniczne,mającewpływaćnaintensyfikacjehodowli.Por.A.Marzano,RomanVillas,
s.13–81;225–227;eadem,Levillemaritime,s.22–28;eadem,HarvestingtheSea,s.217–218,
296–299.
40Cato,Deagricult.Praef.1–4.Por.Cic.,deof.1,150–151.
41Natemattradycyjnejrzymskiejideologiipiusquaestusarzeczywistejskalizaan-
gażowaniasenatorówwdziałalnośćhandlową,zob.m.in.J.H.D’Arms,Senators’Involve-
mentinCommerceintheLateRepublic:SomeCiceronianEvidence,flMemoirsoftheAmerican
AcademyinRome”1980,nr36(TheSeaborneCommerceofAncientRome:StudiesinArche-
ologyandHistory,ed.J.H.D’Arms,E.C.Kopf),s.77–89;J.H.D’Arms,CommerceandSocial
StandinginAncientRome,HarvardUniversityPress,Cambridge,Massachusets–London
1981;H.Pavisd’Escurac,Aristocratiesénatorialeetproftscommerciaux,flKtema”1977,nr2,
s.339–355;E.Gabba,RicchezzaeclassedirigenteromanafraIIIeIsec.a.C,flRivistastori-
caitaliana”1986,vol.93,s.541–558;T.Schleich,ÜberlegungenzumProblemsenatorischer
Handelsaktivitäten,vol.I:SenatorischeWirtschaftsmentalitätinmodernerundantikerDeutung,
flMünsterscheBeiträgezurAntikenHandelgeschichte”1983,vol.2,nr2,s.65–90;idem,
ÜberlegungenzumProblemsenatorischerHandelsaktivitäten,vol.II:Zwischenlotium!undlne-
gotium!:GelegenheitsunternehmungenunddomestizierteWirtschaft,flMünsterscheBeiträge
zurAntikenHandelsgeschichte”1984,vol.3,nr1,s.37–76;E.Narducci,Valoriaristocratici
ementalitàacquisitivanelpensierodiCicerone,flIndex”1985,nr13,s.93–125;M.K.Rauh,Ci-
cero!sBusinessFriendships:EconomicsandPoliticsintheLateRomanRepublic,flAevum.Rasse-
gnadiscienzestoriche,linguisticheefilologiche,pubblicataacuradellaFacoltàdiLetere
eFilosofiadell’UniversitàCatolicadelSacroCuore”1986,nr60,s.1–30;K.Verboven,Men-
talitéetcommerce.Lecasdesnegotiatoresetdeceuxquinegotiahabent:unenquêtepréliminaire,
[w:]MentalitésetchoixéconomiquesdesRomains,red.J.Andreau,J.France,S.Pitia,Ausonius
2004,s.179‒197.
67
