Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Międzyfructusadelectatio:kilkauwagorzymskichvivariauschyłkurepubliki
przywdziaćżałobę47.Teanegdotycznewzmiankimożnabowieminterpreto-
waćnietylkojakopróbęukazaniaichbohaterówjakozmanierowanychdzi-
waków,którzyzatracilisięwswojejpogonizaekscentrycznościąiluksusem,
alejakodowódnaswegorodzajuwrażliwośćstarożytnychRzymianwkon-
takcieznaturąipotrzebęnawiązywaniarelacjinapłaszczyźnieemocjonalnej
zhodowanymizwierzętami.Wreszciemożnadoszukiwaćsięwrzymskich
vivariaprototypówprywatnychzoo48,którychwłaścicielenietylkodbali
ozwierzęta,starającsięzapewnićimoptymalnewarunkiżyciawniewoli,
alerównieżprezentowalijezaproszonymdovillagościomiprzyjaciołom.
Praktykapublicznegodokarmianiadzikichzwierzątwrozległychrezerwa-
tachnaoczachzgromadzonychgościwskazuje,iżjednymzaspektówzakła-
daniatakichrezerwatówbyłarównieżprzyjemnośćwynikającazkontaktu
człowiekabezpośredniozdzikąnaturą,atakżewpewnymaspekciepoczu-
ciesatysfakcjizujarzmieniaidominacjinadświatemnatury49.
Fenomenrzymskichvivarianiemógłzostaćniezauważonytakże
przezrzymskichjurystów,którzy,starającsięzagwarantowaćwłaścicie-
lomtakichhodowliirozległychrezerwatówwyłącznośćnapolowanie
iczerpaniekorzyścizeznajdującychsięnaichtereniedzikichzwierząt,
odchodząodwywodzącejsięzokresuarchaicznegozasadyiusgentium,
zgodniezktórądzikiezwierzętażyjącewstanienaturalnejwolności
stanowiłyrzeczynienależącedonikogo(resnullius),którychwłasność
mógłnabyćkażdy,zawłaszczająctakiezwierzę50,któratozasadastałasię
47Plin.Nat.hist.9,172;Macrob.,Sat.3,15,4.
48ZooandAquariumHistory:AncientAnimalCollectionsToZoologicalGardens,ed.V.N.
Kisling,CRCPress,BocaRaton2001,s.1.
49Prywatnepokazydokarmianiazwierzątporównywanesązpublicznymispecta-
culaivenationesorganizowanymiprzezurzędnikówwCircusMaximus,podczasktórych
widzowiemoglioglądaćegzotycznegatunkizwierzątczypokazydominacjiczłowieka
nadferaebestiae.Por.Varro,Rer.rust.3,13,3.
50Natematwolnościpolowaniawprawierzymskimpor.G.Lombardi,Libertàdicac-
ciaeproprietàprivataindiritoromano,flBulletinodell’IstitutodiDirritoRomano”1948,
nr12–13,s.273–343,wszczególnościs.302–328;M.J.GarciaGarrido,Derechoàlacazay
iusprohibendienRoma,flAnuariodehistoriadelDerechoEspañol”1956,nr26,s.269–336;
G.Polara,Levenationes.Fenomenoeconomicoecostruzionegiuridica,Giufrè,Milano1983,
s.9–17;L.Amirante,recenzjazG.Polara,Levenationes.Fenomenoeconomicoecostruzione
giuridica,flIura”1983,nr34,s.255–262;R.Martini,Suifrutidellevenationes,flLabeo”1986,
nr32,s.215–218;O.Longo,Leregoledellacaccianelmondogreco-romano,flAufidus”1987,
nr1,s.59–91;A.D.Manfredini,Chicaccia,s.32–40;A.D.Manfredini,Un!iniuriachenon
c!è,[w:]Diritoromano,tradizioneromanisticaeformazionedeldiritoeuropeo,red.L.Vacca,
WoltersKluwerItalia,Milano2008,s.181–202;Z.Benincasa,Alcuneriflessionisullalibertà
dicaccianeldiritoromano:vivaieriservedicaccia,[w:]Materfamilias.Scritiromanisticiper
MariaZabłocka,red.Z.Benincasa,J.Urbanik,flSupplementXXIXtotheJournalofJuristic
Papyrology”,Warszawa2016,s.39–62;eadem,flCosiętyczystworzeń,któreznawykuzwykły
oddalaćsięipowracać...”-koncepcjalanimusrevertendi!awolnośćpolowanianadzikiezwierzęta
wprawierzymskim,flStudiaiMateriałyOśrodkaKulturyLeśnej”2019,nr18,s.33–54.
69
