Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
1.Czarneświatło
udział-głębokichwiwisekcjizarównonaukowych,jakiliterackich
orazfilmowych.Byćmożejednaknajistotniejszympowodemjest
pewnaszczególnacechakulturyispołeczeństwaUSA,dostrze-
galnaprzedewszystkimzzewnątrz,zdystansu-mianowiciepo-
łączenieolbrzymiejdynamikizachodzącychzjawiskzczymś,co
możnaokreślićjakonwielkoskalowość”.nWielkoskalowość”jest
tupojęciemzwrotnym:nietylkopodkreślafakt,żewiększość
zjawiskspołecznych,któremożemyobserwowaćwewspółcze-
snymświecie,wStanachZjednoczonychwystępujezeszczególną
wyrazistością,wzdecydowaniewiększejniżprzeciętna-prawie
modelowej-skali.JużReinholdNiebuhr,wpływowyamerykański
teologifilozof,twierdził:nniemożemyzaprzeczyćoskarżeniu,że
poszukujemyrozwiązaniapraktyczniewszystkichproblemówży-
ciawterminachilościowych;iżeniejesteśmywpełniświadomi
ograniczeńtegopodejścia”2.Zarazemjednakpojęcienwielkoskalo-
wości”opisujeperspektywęzewnętrznegoobserwatora,wktórej
amerykańskiewydarzenia,takiejakdrastycznywzrostkonsump-
cjiczykryzysekonomiczny,wydająsięniemalnieograniczone,wy-
jątkowogwałtowneipotężne.JeżelizaśwUSApojawiasięwojenna
trauma,tojestonagłęboka,dojmująca,rozpowszechnionaiprze-
jawiasięnietylkowliteraturzeczyfilmie,alewcałymżyciuspo-
łecznym,współdecydującnawetowyborachpolitycznych.Można
dyskutować,czytoakurattendystansobserwatorawpołączeniu
zamerykańskątendencjądorozwiązywaniaproblemówwkatego-
riachilościowych,aniejakościowych,sprawia,żepewnezjawiska
zyskująjasnookreślonąformęiwiększąwyrazistość-wszakod-
ległośćpowodujezamazanieszczegółówoglądanegoprzedmiotu,
pozostawiającjedyniejegoogólnykształt.Niezależniejednakod
rozstrzygnięćontologicznychtowłaśnietacecha,nazywanatu
nwielkoskalowością”,pomagauwypuklićipodkreślićnajistotniej-
szecechyzjawiskapowojennejtraumyspołecznej.
TraumywojennetowarzysząAmerykanomodbardzodługiego
czasu,niemalodpoczątkuistnieniaamerykańskiegonaroduipań-
stwa.Pierwszaznich,któramiałazasięgogólnospołecznyibardzo
dalekosiężneskutkidlakulturyipolityki,byłarezultatembratobój-
czejwojnysecesyjnej,toczonejwlatach60.XIXstulecia(1861-1865)3.
2ReinholdNiebuhr,TheIronyofAmericanHistory,Chicago-London2008,
s.59-60.
3PojęciePTSDzyskałoznaczeniewdyskursiemedycznymipsychiatrycznym
dopierowokresiewojnywWietnamie.Medycynaipsychiatriaażdozakończenia
