Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIII.Przebiegeksperymentu
37
zgodygłównegoinżyniera.Całaoperacjaodbyłasiępoprzezręczne
zakręceniezaworówSAOR,cobyłodosyćuciążliweidługotrwałe.
Układtenodłączonozobawyprzedawaryjnymzalaniemrdzenia,
couniemożliwiłobyprzeprowadzeniedoświadczenia.
WtemodebranotelefonzKijowaowstrzymaniutestu.Związa-
nebyłotonajprawdopodobniejzniedostatkiemenergiizpowodu
awariijednejzelektrowni.Reaktorpracowałwięcnapołowiemocy
nominalnejiczekałnapozwolenieoddyspozytoranawznowienie
testu.Obniżeniemocydo1600MWwywołałotzw.zatruciereak-
toraksenonemXe-135(Xe135).Tenpierwiasteksilniepochłaniający
neutronypowstajew95%29wtokunaturalnegorozpadujodu-135
(I135)ijestkatastrofalnydlapodtrzymaniareakcjiłańcuchowej
wreaktorze.Usuwanyjestzniegopoprzezdwaprocesy:naturalny
rozpadnacez-135orazprzeztzw.wychwytneutronów(ksenon
pochłanianeutronyizamieniasięwstabilnyXe-136).
Przypracyreaktoranastałejmocy,gdystężenieXe135osiągnie
wartośćodpowiadającądanejmocy,pojawieniesięizanikksenonu
przebiegawprostysposób-jestonprodukowanyiusuwanywtej
samej,stałejliczbie.TymsamymstężenieXe135utrzymujesięwreak-
torzenatymsamympoziomie.Jednakgdyzmniejszymymoc(np.
zanurzającprętygłębiejwrdzeń),całyprocesulegazaburzeniu,
ponieważmoceprodukcyjneksenonurosnązewzględunarozpada-
jącysięjod,któregostężeniebędziedążyłodostabilizacjinanowym
poziomiemocy(naktórymtostężeniebędziemniejsze),natomiast
tempousuwaniaXe135spada.Sytuacjatazwiązanajestzezmniejsze-
niemstrumienianeutronów,tj.zmniejszeniemmocyreaktora.Po-
wodujeto,żeksenonwreaktorzepowstajeszybciej,niżsięrozpada.
Równowagazostajewięczakłóconanakorzyśćkumulacjiksenonu,
ponieważokrespołowicznegozanikuXe135(wynoszący9,1h)jest
większyniżokrespołowicznegozanikuI-135(równy6,6h).
Tymsamymwreaktorzeprzybywadużoksenonu,aubywamało,
cookreślasięmianemzatruciareaktora.Pozostajezatempoczekać,
ażreaktorsięustabilizujeipopracujeprzezdłuższyczas(tzw.odtru-
wanie)nanowympoziomiemocy,abyprocesprodukcjiiusuwania
29Pozostałe5%pochodzibezpośredniozreakcjirozszczepieniająderuranu.
