Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
AktI.Czarnobyl
ubytekmocy(reaktywności),ponieważusuwanyjestwtedymateriał
hamującyreakcjełańcuchowe(pochłaniającyneutrony).
WpraktyceOZRwyrażonyjako15prętówkontrolnychnieod-
powiada15prętomfizyczniezanurzonymwrdzeniu.Wszystko
zależyodpolagęstościirozkładustrumienianeutronów.Pręt
zanurzonydopołowywdanymmiejscurdzenia,gdziewystępuje
dużoneutronów,będzieskuteczniejszyniżprętzanurzonydo
połowywmiejscuomniejszejwartościstrumienianeutronów.
Przykładowo,jeżeliprzyrządypomiarowewskazują,żeOZR
wynosiaktualnie15prętów(„pręt”wsensiejednostkiobliczenio-
wej),tonależyprzeztorozumieć,żewartośćtamożebyćutrzymy-
wanaprzeznp.15,20lub30fizycznychprętówzanurzonychczę-
ściowowrdzeniu.Ważne,abywartośćOZR(bezwzględunaliczbę
fizyczniezanurzonychprętówwrdzeniu)byłazgodnazminimalną
wartościązawartąwregulaminieeksploatacjireaktora.
Operatorzyniemieliświadomości,najakniskimpoziomie
byłOZR.Samowyciągnięcieprętówjeszczenicniemówiopera-
toromnatematzdolnościOZRdokompensacjispadkumocy.
WartośćOZRliczonajestprzezkomputerSKALA54,którynie
podawałaktualnychwynikówzracjipowolnejpracy55,toteż
operatorzynieznaliwieluistotnychefektówswoichdziałańzwią-
zanychzwyciąganiemprętówRRipracąautomatycznegosystemu
ARiARM.RBMKniestetyniebyłwyposażonywurządzenie
obliczającepoziomOZRwczasierzeczywistym56,cowymuszało
napersoneluoczekiwanienapomiarywspomnianegokomputera
SKALA.
Przypomnijmy:stanreaktorabyłbardzoniestabilny,mocbyła
wnimnierównomiernierozłożona.Operatorzyniemielipojęcia,
żezachowanieregulaminowejwartościOZRmajakiekolwiek
54СКАЛА,системаконтроляаппаратаЛенинградскойАтомной.
55Komputeryioprogramowaniebyłymałowydajneizacofanetechnicznie.
56MinimalnypoziomOZRwynosiłwedługregulaminu26-30prętówprzy
mocyznamionowej(3200MW).Możnajednakbyłojezredukowaćzazgodą
głównegoinżynieraelektrowni.Zkoleinawypadek,kiedywrdzeniuznajdo-
wałosięzaledwie15prętów,zalecałosięwyłączyćRBMK.Nienapisanojednak,
cosięmożewydarzyć,jeślitaksięniestanie.
