Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RosjaiCzeczenia-stulecianienawiści
11
zbrojnych.Carprzeżyłprawdziwywstrząs.Imperium,którepokonałoarmię
Napoleona,niesprostałowojskomgórali.AbyichzwyciężyćRosjamusiała
zaangażować100-tysięcznąarmięiposunąćsiędoskrajnegookrucieństwa
(wokresienajwiększegonatężeniadziałańwojennychkorpustenliczyłnawet
200tysięcyżołnierzy).Wszystkopoto,abyznówpodbićobszarniewielewięk-
szyodterytoriumwspółczesnejBelgii.
Kaukaskawojna,trwającaniemalnieprzerwanieod1816do1864roku,była
jednymznajdłuższychinajkrwawszychkonfliktówzbrojnychXIX-wiecznej
EuropyiAzji.Rosjaniewtymokresiewymordowaliniemalczwartączęśćpo-
pulacjiIczkerii,aogromnepołacietegokraju,wcześniejuchodzącegozaspi-
chlerzKaukazuPółnocnego,uczynilimartwąziemią.Próbowaliteżzrealizować
planmasowejwywózkitegonaroduzjegordzennychziem(jakwyliczyłjeden
zczeczeńskichhistoryków,HodżiMuratIbragimBejli,wXVIIIiXIXwieku
imperiumażosiemrazystosowałowobecniepokornychgóralitaktykęmaso-
wychprzesiedleń).Polak,TadeuszSchaetzl,w1933rokutakopisywałwyda-
rzenia,którenastąpiłypozakończeniukaukaskiejwojny:
Tragicznechwileprzeżyłnaródgóralskipoutraceniuwolności,gdyżzwycięzcapo-
stanowiłzetrzećzpowierzchniziemiśladypobytugóraliwpasieterytorialnymnapółnoc
odrzekKubań,KumaiTerek.Nastąpiłowówczasniesłychanewdziejachkulturalnego
światawysiedlenieprzeszłomilionaludnościzichodwiecznychsiedzibirzucenieichna
pastwęlosu.Pamięćotychokrucieństwachstałasiędalszymczynnikiemwiążącympo-
międzynarodamigórskimi
8.
Jedenaścielatponapisaniutychsłów,w1944roku,władcyjużinnej,nie
carskiejRosjiporazkolejnywtensposóbpostanowiliostatecznierozwiązać
„problemczeczeński”.NarozkazStalina23lutego1944rokudoboroweforma-
cjesowieckiewysiedliłycałąnacjęwajnachskązichrdzennychziem(takisam
losspotkał–obokInguszyiCzeczenów–takżeinnekaukaskienarody:Bałka-
rów,Karaczajów).TąoperacjąosobiściedowodziłŁawrentijBeriawtowarzy-
stwieswoichzastępców,wtymgenerałaIwanaA.Sierowa(generałtenbyłgłów-
nymwykonawcąplanupacyfikacjiPolskiwlatach1939–1941i1944–1945,on
teżodpowiadałzaaresztowanieprzywódcówPolskiPodziemnej,awładzePol-
skiLudowejodznaczyłygoOrderemVirtutiMilitari.Sierowzmarłw1990
wMoskwie).Wjejwynikuokoło25procentczeczeńskiejpopulacjizostało
unicestwione.SpecjalneoddziałyNKWDspaliłyteżwszelkiedokumenty
świadcząceoprzeszłościtegonaroduizrównałyzziemiąsetkigórskichwsi
icmentarzy.Zabićmianonietylkonaród,alecałąjegokulturęmaterialną.Cze-
czenizostaliskazaninastopniowązagładę.
Wramachchruszczowowskiejodwilży,Czeczenom,którzy–mimorepresji
iprześladowań–niezatraciliswejnarodowejodrębności,przywróconostatus
naroduzamieszkującegoZSRR.Towówczasmasowozaczęlioniwracaćzrów-
ninKazachstanudoCzeczenii,aleniemieliprawadoswychutraconychgospo-
8T.Schaetzl,RacjastanuPolskinawschodzie,„Niepodległość”,Londyn–NowyJork1972,
t.8,s.239–240.
