Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Szekspiriana.ZineditówAleksandraochockiego
nakoniecznośćwychyleniasięwprzyszłość.odchodzenieodłacińsko-greckiego
futerałuzaowocowałoburzliwymrozwojemjęzykanarodowego,wktórymSzek-
spirbrałczynnyudział.Aleposługiwaniesięwłasnymjęzykiemnieoznaczało
zamykaniasięwprowincjonalizmie.Nowyteatrdopieropowstawał,alewłaśnie
dlategopotrzebowałświeżegorepertuaru.Gorączkoweposzukiwaniefabułprzez
dramaturgównieograniczałosiędorodzimejtradycji,leczbyłozwiązanezener-
gicznympenetrowaniemnajbardziejrozwiniętychkulturalniekrajóweuropej-
skich,zwłaszczaWłoch,aletakżeFrancjiiHiszpanii.WielkiepoematyBoiarda,
AriostaiTassastanowiłybogatepodłoże,naktórymrozkwitłaformazapoczątko-
wanejprzezBoccaccianoweli,którejambicjąbyłocorazczęściejprzedstawianie
realnychhistorii,wziętychzżycia.WśródlicznychnaśladowcówBoccacciarychło
pojawilisięautorzynowychbestsellerów,którzydostarczalimateriałuinnym.
Włoskienoweleprzekładanonafrancuski,hiszpańskiczyangielski,nadającim
przytymczęstonowąpostać,jakożeprawaautorskiewdzisiejszymznaczeniu
jeszczenieistniały.Stopniowotworzyłasięcorazgęstszasiećmiędzynarodo-
wychpowiązańliterackich,którezkoleioddziaływałynapubliczność,anigdzie
niebyłaonatakobeznanaznowościamiitakdynamicznajakwteatrach.Doko-
nywałasiętubłyskawicznaselekcjanaturalna.Zapewnewiększościówczesnych
sztukwcalenieznamy,poprostupojawiłysięizniknęły.Niektóreznamyjedynie
zkrótkichwzmianek,tytułówczydrobniutkichfragmentów.Wiemy,żeSzekspir
chętniekorzystałzdawniejszychsztuk,aleterazniemożemynawetichporównać
zjegowersją,bonieprzetrwały.Alerzeczjasnasięgałteżpoinspiracjedoauto-
równowel,zazwyczaj,aczniezawsze,czekającnaukazaniesięprzekładuangiel-
skiego.oczywiściewprzypadkukronikźródłabyłyinne,najczęściejrodzime,ale
narazieinteresująnasnajbardziejkomedieitragedie.
*
Szekspirjestnajwiększympisarzemangielskimiwniósłolbrzymiwkład
wrozwójswegojęzykanarodowego,mogłobysięzatemwydawać,żepisałnie
tylkodlaAnglików,lecztakżeoAnglikach.Ituczekanasniespodzianka,gdyż
tylkojednajegokomediarozgrywasięwAnglii,aresztagdzieśwEuropiealbo
wAzjiMniejszej,czywAfryce.Podobniejestztragediami.Wiemy,żeMakbet
byłSzkotem,akrólLearwładcąBrytanii.AleinnibohaterowietragediiSzekspira
sąWłochami,Rzymianami,Grekami,DuńczykamiczywreszcieEgipcjanami
inawetniewszyscysąbiali.Cowięcej,wjegosztukachażroisięodróżnego
rodzajuuchodźców.Tennieangielskiskładbohaterówmożeskłaniaćdorefleksji,
alezpewnościąniebyłdziełemprzypadku.oczywiściewielufachowcówzwraca
przytymuwagęnato,żezaobcymiimionamikryjąsięswojskiecharaktery,ale
jeszczewiększaichliczbapodkreślauniwersalizmiczłowieczeństwobohaterów
Szekspira.Wuniwersalizmieniezatracasięindywidualizm,aczłowieczeństwo
