Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wittgenstein:krytykaintrospekcji
niego.Abydotegodoszło,musimyzawrócićswąuwagęzdrogi,
poktórejonazwyklesięporusza.Iwtymteżtkwisłabośćtego
doświadczenia.JeśliuwaganaszamusiBzawrócić”,toznaczy,że
własnewnętrzeniejestBmiejscem”,kuktóremusięzwyklekie-
ruje.Oznaczato,żeaktintrospekcji,częstoprzywoływanyprzez
filozofów,jestniczymwysokogórskiszlak,którymzwielkimwy-
siłkiemchadzająnieliczni.
Jakkolwiekzatempodziwugodnesąwyszukaneanalizyfilozo-
fówwzywającychdoprzeprowadzeniadoświadczeń,któreodsła-
niająto,czegowżyciowejkrzątaniniesięniedostrzega(aczego
notabenesztandarowymprzykłademwwiekuXXjestfenome-
nologicznaredukcjapostulowanaprzezEdmundaHusserla),to
faktempozostaje,iżnieposiadająonewartościeksplanacyjnej.
DoświadczenieBwyjęte”zżyciowegokontekstustajesięmartwym
tworemfilozoficznegonamysłu,któryukazujenieto,jaksprawy
rzeczywiściesięmają,leczjakpowinnysięmieć,byteoretyczna
konstrukcja,wskładktórejonowchodzi,okazałasięspójna.
BWiem,czegochcę,czegosobieżyczę,cosądzę,coczuję...”(itakdalej
poprzezwszystkieczasownikipsychologiczne)jesttobądźniedorzeczna
mowafilozofów,bądźteżniejesttosądapriori6.
To,cotoczysięwnaszymwnętrzu,maznaczeniewyłączniewstrumieniu
życia7.
Dlategoteżwspółcześnifilozofowie-nietylkojedenWitt-
genstein-krytykująodwoływaniesiędodoświadczeń,którewy-
magająszczególnychBzabiegów”,bydonichdoszło,awięctych,
którewychodząpozanurtdoświadczeniapotocznego.Takimjest
introspekcyjnepoznaniesiebie.Doczegoprowadziówfilozoficz-
nyeksperyment?Coukazujesięjakowyniksamoobserwacji?
KomentarzWittgensteinadotyczącytychkwestiijestniezwy-
kleprzenikliwy:wynikiemobserwacjijeststanuwagifilozofapo-
wtarzającegosłowaBmojeja”iusiłującegozanalizowaćichzna-
6Ibidem,s.309.
7L.Wittgenstein,LastWritingsonthePhilosophyofPsychology,t.II,Ox-
ford1992,s.30.
23
