Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.
MitycznyKraków–Dzieciństwo(1926–1939)
MarcelGoldmanurodziłsię7listopada1926r.wKrakowiewrodzi-
niekupieckiejMaksymiliana(Mordechaja)Goldmana(ur.1901)iSary
zdomuGoldberger(ur.1903).Odtegoczasumiastokilkakrotniezmie-
niłoswojeoblicze,tenKraków,którypoznałipokochałnaszbohater,
jużnieistnieje…Owszem,niedoszłotudozniszczeńnamiarętych,któ-
renastąpiływWarszawiepodczasdrugiejwojnyświatowej,zachowa-
łysięzabytki,starekamienice,anawetdomzmieszkaniemzajmowa-
nymniegdyśprzezrodzinęGoldmanów.Oilejednakprzetrwałukład
przestrzennymiasta,otylestrukturaspołecznainarodowościowa
uległagłębokimprzeobrażeniom.Przedewszystkimw1926r.Kraków
byłmiastembipolarnym–współtworzonymprzezPolakówiŻydów,
którzystanowili1/4ogółuludności.Wedlespisuludnościprzeprowa-
dzonegowdniu30września1921r.narodowośćżydowskądeklarowa-
ło14,7%krakowian.Natomiastzdecydowaniewięcej,bo24,6%przyna-
leżałodowyznaniamojżeszowego1.Taróżnicadowodzidalekoidącej
asymilacjiczęściŻydów,którzynierzadkookreślalisięmianemUPola-
kówwyznaniamojżeszowego”.
RodzinaGoldmanówwymykasięprostymschematom.Dowybu-
chudrugiejwojnyświatowejnieukrywalitego,żesąŻydami,ale–jak
wspominaMarcel–Uprowadzilipolskidom”2.Zczegowynikajegoopi-
nia?Bywpełnizrozumiećsylwetkękulturowąjegoojca,trzebapamię-
tać,żewywodziłsięonzeŚląska,niezaskakujewobectegofakt,iżbie-
glewładałjęzykiemniemieckim,posiadałteżbardzodobrerozeznanie
wkulturzetegokraju.DomomentuinwazjihitlerowcównaPolskęsta-
leprenumerowałprasęniemiecką,dziękiczemudobrzeznałintencje
nazistów.Gdywrazzrodzinąznalazłsięwgetcie,wiedział,żemuszą
1L.Mroczka,Krakowianie.Szkicedoportretuzbiorowegowdobieindustrialnejtrans-
formacji1890-1939,Kraków1999,s.45.
2RozmowazMarcelemGoldmanem[dalej:M.G.]przeprowadzonadnia25.03.2017r.
37
