Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czas
TakiedatowanieupadkuImperiumGalliarumjestniezwykletrudnedo
przyjęcia.Aurelianwsierpniu272r.12pokonałZenobięiWaballataiodzy-
skałkontrolęnadrzymskimWschodem.Następniejegoarmiaprzemasze-
rowałaponad2000km,abynadDunajemwalczyćzKarpami13,poczym
wróciładoSyrii(znowuponad2000km)wceluujarzmieniarebeliiApseusa
iAntiochanusawPalmyrze.Zarazpotychwydarzeniachcesarzstłumiłbunt
wAleksandriiiodbudowałrzymskąarmięnadEufratem.Wszystkietefak-
tymiałymiejscewdrugiejpołowie272r.orazpierwszej273r.GdybyAu-
relianpobiłwojskaTetricusajeszczewroku273,tonatychmiastpopoko-
naniuprzeciwnikównaWschodziemusiałbyprzebyćprawie6000km,aby
zawładnąćzachodnimiprowincjamicesarstwa.Aprzecieżwojskarzymskie
musiałybyćzmęczonezarównoprowadzonymiwalkami,jakipokonaniem
wielutysięcykilometrów.Dotegocesarzzreorganizowałsiłyzbrojnena
rzymskimWschodzie,któremusiałybronićgranicyzPersją.Czyjestmożli-
we,abytakszybkoAurelianwyprawiłsięprzeciwTetricusowi?
WdodatkuTetricusijegosynbylikonsulamipodczasswojejczwartej
tribuniciapotestas,czyliodgrudnia273r.dokońcarządówobuuzurpato-
rów14.Atojestsprzecznezdatąuzyskanąnapodstawiekamieniamilowe-
gozFréjus(CIL,XII,5456).
d’AurélienetTacite,Paris1996,s.160;T.Kotula,AurélienetZenobie,Wrocław1997,
s.148;T.Kotula,AurelianiZenobia,Wrocław2006,s.118–119niezajmujejednoznacz-
negostanowiskaidatujeupadekImperiumGalliarumnapóźnelato273r.(czylizgodnie
zhipoteząoprzyjęciuzwiązkupomiędzykapitulacjąTetricusaarecepcjątegonainskryp-
cjizFréjus)lubna274r.OzwiązkupomiędzyużywaniemprzezAurelianatytułuresti-
tutororbisarozciągnięciemprzezniegokontrolinadcałymImperiumRomanumpisał
takżedatującyupadekTetricusana274r.J.F.Drinkwater,op.cit.,s.124;R.T.Saunders,
ABiographyoftheEmperorAurelianA.D.270–275,AnnArbor1992,s.254;T.Kotula,
AurélienetZenobie...,s.150–151;T.Kotula,AurelianiZenobia...,s.123–124.
12
KluczowąrolęwdatowaniuupadkuPalmyryodgrywainskrypcjahonoryfikacyjna,po-
święconaSeptimiusowiHaddűdanowi(PAT,2812).PAT,2812„BRBNWTMRZHWT
S[P]TM[YWS]HDWDN[SNQLTYQ,]NHYR,BRSPTM[YW]S,GYLWMQYDY,DR[HYL
,
DY,W]RLYNWSQSR[M]R[N],francuskietłumaczenieinskrypcjizamieszczaM.Gaw-
likowski,InscriptionsdePalmyre,„Syria”58(1971),s.420.Kamieńzinskrypcjązostał
znalezionywpółnocnejczęściPalmyry,apochodziłzświątyniBel.Datowanajestnama-
rzec273r.,awspominaonazasługi,jakieoddałSeptimiusHaddűdanrzymskimsiłom
wsierpniu272r.Możnadomniemywać,żepolegałyonenaskłonieniumiastadokapitu-
lacji.ToprzesądzaodatowaniuupadkuPalmyry.
13
TerminusantequemdlapokonaniaKarpówjestinskrypcjapochodzącazMezji(CIL,III,
7586=H.Dessau,ILS,8925).PośródcognominówAurelianapojawiasięnaniejtytuł
CarpicusMaximus,ajednocześniecesarzpiastowałtrzeciątribuniciapotestasorazkon-
sulat.Topozwaladatowaćtęinskrypcjęnaokresod10XII271do9XII272r.Ponieważ
doupadkuPalmyrydoszłowsierpniu272(przyp.11),towojnazKarpamimusiałamieć
miejscenajesieni272r.
14
J.F.Drinkwater,op.cit.,s.107;M.Peachin,RomanImperialTitulatureandChronology
A.D.235–284,Amsterdam1990,s.101.
16
