Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
R.Suski,Rzymskiekłopotyzdatowaniem...
skrypcjeCIL,II,4506orazCIL,XII,5456zawierajątrudnedowytłu-
maczeniabłędy26.
WprzypadkuinteresującegonastekstunakamieniumilowymzFréjus
(CIL,XII,5456)dosyćłatwowyjaśnićbłądpomyłkąkamieniarza,który
przywykonywaniuinskrypcjizamiastsześćnapisałcztery.Wstarożytności
wtekstachłacińskichcyfręczteryoddawanonadwaróżnesposoby—„IIII”
lub„IV”,nainskrypcjachczęstejpojawiasięjednakpierwszawersja27.Być
możewykonawcainskrypcjipomylił„VI”z„IV”,choćnależypamiętać,że
oddałonliczbęprzez„IIII”,anie„IV”,awięczapisałjąwbardziejpopu-
larnejformie.Przestawieniecyfrpowodujezniknięciepomyłkinainskryp-
cji,adatastajesięjaknajbardziejpoprawna.Jeśliprzyjąćowezałożenie,to
kamieńmilowyCIL,XII,5456powstałwroku275.
Dodatkowezamieszaniewchronologiizabytkuspowodowaliteżzwo-
lennicyhipotezyodatowaniuodzyskaniaGaliiiBrytaniiprzezAureliana
wkońcu273r.Dosyćopatrznierozumielioniwystępującywinskrypcjity-
tułrestitutororbis.WIIIw.noszonybyłonprzezinnychcesarzy28,wtym
sprawowałdwaokresywładzytrybuńskiej.Coprawdanawetpoprzyjęciuhipotezyotak
późnejdaciezamordowaniaAurelianamożnauzgodnićtozprzyjęciemdwóchtribunicia
potestas(gdybyTacytliczyłjąod1I),alesamM.Peachin,op.cit.,s.92uważa,żejest
tomniejprawdopodobnerozwiązanieniżokreśleniejejpoczątkuna10XII.Tymsamym
alboAurelianprzyjąłdodatkowątribuniciapotestaspoświętowaniutryumfulubinskryp-
cjaimonetyzsiódmymokresemjegowładzytrybuńskiejsąrezultatembłędu.
26
M.Peachin,op.cit.,s.89.J.F.Drinkwater,op.cit.,s.124(„Howeveritsimpossiblecom-
binationofthis[emperor,sfourthperiodoftribunicianpower]withhisthirdconsulship
(whichheenteredatthebeginningof275),togetherwithitsuseofthetitleRestitutorOr-
bis(moreappropriatetotheperiodafterthefullreunificationoftheEmpire),exemplify
theproblemsofAurelianicepigraphy”).
27
TaknaprzykładnatereniezachodniejczęściCesarstwaRzymskiegozarządówPostumu-
saznamypięćinskrypcji,naktórychpojawiasięcyfraczterynaokreśleniekonsulatów
itribuniciapotestastegocesarza.Naczterechznichliczbaczteryoddanajestzapomocą
znaku„IIII”:CIL,XIII,8889;CIL,II,5736;I.König,s.200,nr41;I.König,s.200,nr
42,anajednejjako„IV”—I.König,s.199,n.39.
28
Tytułodnowiciela(restitutor)porazpierwszypojawiłsięzapanowaniaTrajana,który
emitowałmonetyzaopatrzonewlegendęRESTITALCOSVPPSPQROPTIMOPRINC
(RIC,2,Traianus,105,106,470).Hasłoodnowicielakolejnychprowincjizrobiłozawrot-
nąkarieręwpropagandziejegonastępcyHadriana(RESTITVTORIACHAIAE:RIC,2,
Hadrianus,321(areus),938,939;RESTITVTORIAFRICAE:RIC,2,Hadrianus,322,
323,940,941,942;RESTITVTORIARABIAE:RIC,2,Hadrianus,943,944;RESTIR-
VTORIASIAE:RIC,2,Hadrianus,945,946;RESTITVTORIBITHYNIAE:RIC,2,Ha-
drianus,947,948;RESTITVTORIGALLIAE:RIC,2,Hadrianus,324,325,950,951;
RESITVTORIHISPANIAE:RIC,2,Hadrianus,326,327,388,952,953,954,955;RE-
STITVTORIITALIAE:RIC,2,Hadrianus,328,956,957;RESTITVTORILIBYAE:RIC,
2,Hadrianus,958;RESTITVTORIMACEDONIAE:RIC,2,Hadrianus,329,959,960;
RESTITVTORINICOMEDIAE:RIC,2,Hadrianus,961;RESTITVTORIPHRYGIAE:
RIC,2,Hadrianus,962,963,964;RESTITVTORISICILIAE:RIC,2,Hadrianus,965,
966).ZapanowaniaHadriana(wlatach119–121)porazpierwszyspotykamysięzle-
19
