Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp.Oczytaniu
metafizycznegopytaniaobyt,ojegotrwanieistawaniesię,pyta-
nia,wobecktóregoczłowiekzostajepostawiony.Atakżeprzera-
żeniekoniecznościąpowtórzeniawłasnegożycia.Itunaglepo-
jawiasięjasnypromień:możnaprzyjąćwiadomośćowiecznym
powrociezradością.Miejsceprzerażeniazajmujewybawienie.
Nietylkowięcprzerażeniemożebudzićobracającasięklepsydra
bytu.Ktopotrafichciećpowtórzenia,zostajewybawionyodhor-
roru.Jegoistnieniestajesięradosne.Awięcnazakończeniebajki
pojawiasięoptymistycznamądrośćżycia.
BajkaNietzschegoodemoniejestwielokrotniehipotetyczna:
aninietwierdzion,żeduchsięzjawia-lecztylkorozważangdy-
bysięzjawił”-anitymbardziejnietwierdzi,żewszystkowraca
ipowtarzasię.Nietzschetylkorozważadwiemożliwereakcje
człowiekanamożliwośćpowtórzenia:negatywną,wyrażoną
wprzerażeniu,orazpozytywnąwyrażonąwradosnejgotowości
doafirmacjibytu.Opowieśćmówiwięcnieorzeczywistości,nie
mawniejprawdymaterialnejoświecie,leczopowiadaosposo-
bieprzeżyciamyśliowiecznympowrocie,czylipokazujemyśl
oświeciejakoosobistedoświadczenie.
Demonpytaczychceszpowrotuwszystkiego?Wcentrum
opowieścistoiwięcwolaludzka.Tematemjestniesampowrót,
alewolapowtórzeniategosamego.Afirmatywnalubnegatywna
odpowiedźprzychodziodwoliijestwyrażonawterminachwoli:
chcęlubniechcę.TuNietzschezarysowujeodrazuswójsenspo-
jęciaafirmacji,pokazujenajwyższąformęprzeżyciapotwierdza-
nia,mówieniatakświatu.Afirmacjaniejestsentymentem,stanem
uczuciowym,niejestdoznaniemjaźni.Jejnajsilniejsząpostacią
jestwolapowrotu,gotowośćpowtórzenia.Afirmacjajestsposo-
bembyciawoli,podobniejaknegacjajestprzeciwnymsposobem
jejbycia.Myślowiecznympowrociejestwięczarazemmyślą
oafirmacjibytu,oafirmacjiwjejnajsilniejszejformie,jakąjest
pragnieniepowtórzenia.Nietzsche,takjakdemon,niemówipo
prostu:wszystkopowraca,nietwierdzi,żebytjestwieczniepo-
wracającymkołem,leczpyta:czychceszpowrotu?Kwestiapo-
wrotuikwestiawolizostajątutrwalepołączone.Przeżyciemyśli
opowrociewszystkiegojestdoświadczeniemafirmacjibędącej
woląpowtórzenia.
