Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DARKAROLADARWINADLANAUKIIRELIGII
studentteologiinaWydzialePapieskimwklasztorześw.Stefanadowie-
działemsięopięciudowodachnaistnienieBogasformułowanychprzez
TomaszazAkwinu(1224–1274)wSummatheologiaeorazwSumma
contragentiles.Piątydowód(zwanyteżpiątądrogą„zrządzenia”–qu-
intaviasumiturexgubernatione)wczasachwspółczesnychzostałnazwa-
nyargumentemteleologicznym,ponieważdlaśw.Tomasza„rządzenie”
oznaczałokierowanierzeczamiwstronęcelu,którymjestdobro.
Dowódśw.TomaszazAkwinuwywodzisięzfaktukierowaniarze-
czami,ponieważuporządkowaneicelowedziałanienieosobowegobytu
przygodnegowskazujenaistnienieoraznaosobowycharakterBytu
Pierwszego.„Piątądrogęwskazujefaktkierownictwarzeczaminaświe-
cie.Widzimybowiemjakrzeczypozbawione[wszelkiego]poznania,
mianowicieciałanaturalne,działającelowo.Objawiasiętotym,żeza-
wszelubbardzoczęstodziałająjednakowo,adziałająpoto,bydopiąć
tego,codlanichnajlepsze.Jasnewięc,żeniedochodządotegocelu
mocąprzypadku,alewsposóbzamierzony.Otóżrzeczypozbawione
[wszelkiego]poznaniaotyledążądocelu,oilesąkierowanekunie-
muprzezkogośobdarzonegozdolnościąpoznaniaimyślenia,takjak
strzałałucznika.Awięcistniejektośmyślący,ktokierujewszystkimi
naturalnymirzeczamikucelowi–ijegotozwiemyBogiem”2.
ArgumentInteligentnegoProjektu,pozwalającynawyjaśnienie
złożonościorganizacjiistotżywych,sformułowałznaczniepóźniej
WilliamPaley(1743–1805)wNaturalTeology(Teologianaturalna,
1802).Paleydokonałsłynnegoporównaniateleskopuiludzkiegooka,
argumentując,żeobydwazostałyzaprojektowane,pierwszyprzezopty-
ka,adrugiprzeztęsamąInteligentnąPrzyczynę,którastworzyłatakże
niezmiernąróżnorodnośćorganizmów,którychniezwyklewyszukane
części–oczy,skrzydła,skrzela–bardzostaranniezaprojektowano,aby
skuteczniewypełniałyswojefunkcjeżyciowe.
UpłynęłokilkalatodmoichstudiówteologicznychwSalamance,
zanimdowiedziałemsięopracyPaleya.Byłotow1961rokuwNo-
2
