Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Prezentacjamateriału
czeniuDokazjonalny,różnoraki”.Wpodobnymznaczeniuprzymiotnik
tenfunkcjonujewzestawieniuzrzeczownikiemDgazeta”:Dgazetaulotna”
todrukwformieulotkiukazującysięokazjonalnie.
Genezapierwszegoczłonuomawianegoterminu,czyliwyrazDgazeta”
niejestwbrewpozoromprostadowyjaśnienia.Niektóresłownikietymo-
logiczneisłownikiogólnejęzykapolskiego7podają,żejesttozapożyczenie
zjęzykawłoskiegoDgazzetta”.Słowotomiałowjęzykuwłoskimoznaczać
drobnypieniądz,którympłaconozadziennik,początkowozajegowysłu-
chanie,apóźniejzajegoegzemplarz.Nazwamonety,którastałasięnazwą
gatunkuprasowego,wywodzonajestodwidniejącegonaniejwizerunku
sroki(srokapowłoskuDgazza”)8.Włoskisłowniketymologicznypotwierdza
przeniesienienazwymonetynanazwęgatunku:„gazettanomedellacrazia
veneziana(Qudin);fogliodiavvisionevellescritoamanoostampate,detto
cosiperchésipagavaunagazzetta(Buon.ilG.).”9Takżesłownikifrancuskie
podająinformacjęowłoskimpochodzeniufrancuskiegowyrazuDgazette”:
Dital.gazzetta,gazette,empr.duvènitiengazeta,feuillepériodiquedonnant
desinformationssurlesaffairesdommercialesdeVenise,ainsiquesurles
événementsdutemps,etcoûtantunegazeta,c’est-à-direenvirontroisliards,
lenomdelapiècedemonnaie[dimin.degazza]”10.Wjęzykupolskimter-
minDgazeta”wszedłwżycienajprawdopodobniejdopierowwiekuXVII.
SłownikjęzykapolskiegoXVIwiekujeszczegonieodnotowuje.Początkowo
wyraztenwystępowałwtekstachtylkowliczbiemnogiej,tj.Dgazety”.Był
wówczasużywanydwojako:oznaczał(wiadomości,nowiny’,atakże(formę’,
wktórejbyłyoneprzekazywane,czyliefemerydęprasową11:
•IedzsobiedoAngeliieyzaPraedykantabotakzGazetowczy-
tamzetampowietrzetakiebyłowielkieaszwioskiniektorePu-
stobezludzieStoią.PasPam197.
7
A.Brückner,Słowniketymologicznyjęzykapolskiego,Warszawa1985;Słownikjęzykapolskiego
podred.J.Karłowicza,A.Kryńskiego,W.Niedźwieckiego,Warszawa1900;A.Bańkowski,Ety-
mologicznysłownikjęzykapolskiego,Warszawa2000.
8
InterpretacjętępodważabadaczwłoskichgazetulotnychJ.Drob(1993:9):DWbadanych
przezemnieavvisiigazetachwłoskichsłowoDgazeta”wogólesięniepojawiawznaczeniuogól-
nym,ajedyniejakotytułparyskiejGazettedeFranceT.Renaudota,chociażmaonojakobypo-
chodzićodnazwyweneckiejmonety,zaktórąmożnabyłonabyćdrukowaneavvisi.Pojawiasię
natomiastokreślenieDkarta”(foglio)albodokładniejDkartaavvisi”(fogliod’avvisi)”.
9
PratiA.,1970,VocabolarioEtimologicoItaliano.Garzanti:Milano.
10
GrandLaroussedelalangueFrançaiseensixvolumes,t.3.,Paris:LibrairieLarousse,1971–
1978.
11
WyróżnieniamojeE.G.
