Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Notiondefigementetd’expressionfigée...
27
raleàproposdel’homme,maisellen’estpasunedénominationetn’apasde
structureanalogique.
Laparémieestuntermequienglobeleproverbeavectoutessesvariantes,
etquidésigneengénéralunénoncésentencieuxautonyme.
Leprécepteestunerègledeconduiteexpriméedansunephraseàsenslit-
téral,p.ex.Nefaispasàautruicequetunevoudraispasqu’ontefît.
L’impératifesticiunmodedominant.D’habitude,lepréceptesecaractérise
doncparuncaractèrenormatifexplicite,unestructurenonanalogiqueetun
senscompositionnel.
Lasentenceestuntypedediscourslittérairequineconstituepasunedé-
nominationetquiestprivédestructureanalogique,ceparquoiildiffèredu
proverbe.Onyobserveaussiuneplusgrandeactualisationdel’énoncé
(M.Maloux,1960:V).
Lesloganestunénoncénon-anonyme.Mêmesisonauteurn’estpas
connu,ilestperçucommeémanantd’ungroupeprécis,àdesfinspublicitaires
oudidactiques(P.J.L.Arnaud,1991:11).Quandlesslogansdeviennent
anonymesetserventdemoulepourd’autresphrases,ilsacquièrentunstatutde
proverbe.
Letruismeproverbial,p.ex.Unsouestunsou;Toutlemondepeutse
tromper;Lemondeestpetit,sontdesénoncésrelativementbrefs,jamaisméta-
phoriques,parfoistautologiques,banals.Cesontdesproverbeslimitrophesquise
trouventàl’opposéduprototypeproverbial(P.J.L.Arnaud,1991:16,22).
Lesformesautonymestellesquemaximes,aphorismesetapophtegmes
peuventdevenirdesproverbesàconditionqu’ellessatisfassentàcertainesexi-
gencesqu’onaenversceux-ci.Ellesdoiventparlerdesaffaireshumaines,rele-
verdel’usagecommunetconstituerdesphrasesgénériques(cf.M.Li-
pińska,2004:6–11).
Leflottementterminologiquedéjàmentionnéconcerneégalementune
sous-classeparticulièredesexpressionsfigéesenglobantdifférentstypes
d’expressionsidiomatiques.Lesproblèmesterminologiquesdanscedomaine
sontbienprésentésp.ex.dansletextedeP.Zakrzewski(2002b).
Letermed’expressionidiomatiquemetl’accentsurlanon-compo-
sitionnalitédusensdelaséquence.C’estuneformegrammaticaledontlesens
nepeutêtredéduitdesastructureenmorphèmesetquin’entrepasdansla
constitutiond’uneformepluslarge,p.ex.Commentvas-tu?Howdoyoudo?
(G.Gross,1996:4).
L’idiotisme(dugrecidios=particulier)parcontremetenreliefleca-
ractèred’unelocutionpropreàunelanguedonnée.Onappelleidiotismetoute
constructionquiapparaîtenpropreàunelanguedonnéeetquinepossèdeau-
cuncorrespondantsyntaxiquedansuneautrelangue,p.exc’estentantquepré-
sentatifestunidiotismefrançais(G.Gross,1996:4).