Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
1.Aspektmetodologicznybadańnaddefinicjamideiktycznymi
(własnąalboogólnąwprowadzanąporazpierwszy)aindywiduum,oznacza-
niejestrelacjąmiędzynazwąakażdymjejdesygnatem.Wliteraturzepsy-
chologicznejnajczęściejmówisięoreferencji,myślącowszystkichstosun-
kachzachodzącychmiędzyjęzykiemlubumysłemaświatem(Carey2009,
s.487).Uznajemywobectego,iżreferencjaobejmujenazywanieioznacza-
nie.ZamienniezterminemDreferencja”będziemyużywaćzwrotuDodno-
szeniesię”.Wliteraturzeniektórzy(np.Muszyński2000,s.90,114,133)
twierdzą,iżsemantycznewłasności(własnościodnoszeniasię,czylinazy-
waniaioznaczania)masłowo3,któreodnosisiędoświataniezależnieod
myśli,albosemantycznewłasnościmamyśl,asłowoodnosisiędoświata
dziękipołączeniuznią.Wpierwszymprzypadkuwłaściwościsemantyczne
słówopartesąnarelacjachprzyczynowych(zachodzącychmiędzyfizycznym
przedmiotem-odniesieniemafizycznymsłowem-egzemplarzem)isąnieza-
leżneodpodmiotuużywającegosłowa(Muszyński2000,s.113—120).Jest
toprogramuniezależnieniareferencjiodstanówumysłowych.Wniniejszej
pracyuznajemy,iżsłowaodnosząsiędoelementówświatanapodstawie
pojęć,któreposiadająużytkownicyjęzyka,przyczymuważamy,iżmusi
istniećugruntowanieprzyczynowesłowawdanymobiekcie(coprowadzi
dopowstaniałańcuchadesygnacyjnego,czylid-łańcucha).
Zapomocądefinicjideiktycznychmożnałączyćelementyjęzykazfrag-
mentamiświata(np.Blackburn1997,s.77—78;Rundle1999,s.141;Mar-
ciszewski1988a,s.43—44).Definicjeostensywnewiążąznazwamipoje-
dynczeprzedmiotylubzbioryprzedmiotów.DPrzedmiotami”nazywamy
konkretnerzeczy(np.pies),konkretnecechy(np.niebieski)ikonkretne
relacje(np.leżyna).Rzecząjestciałofizycznelubosoba,cechą—to,co
możnaorzecokonkretnejrzeczy,relacją—to,comożnaorzecozwiązkach
międzykonkretnymirzeczami.Kryteriumdecydującymozaliczeniujakie-
gośbytudozbioruobiektówkonkretnychbędziedostępnośćwpercepcji
(zob.Walentukiewicz2007b).Przedmiotymusząbyćkonkretne(np.stół,
niebieskiczywyższy),anieabstrakcyjne(jaknp.stołowatość,niebieskość
czywyższość).Spostrzegamynp.stół,niebieskienieboczyto,żeJanjest
wyższyodJasia,niespostrzegamynatomiaststołowatości,niebieskościczy
teżwyższościwogóle.Dlategomówimyokonkretnychrzeczach,cechach
irelacjach.Związkimiędzytymiprzedmiotamimogątworzyćstanyrzeczy.
Przedmiotypokazywanepodczasdefiniowaniadeiktycznegonazywamy
Dpróbkami”,asłowadefiniowaneDnazwami”.Omówmyteraz,czymsą
próbkiijakienazwysądefiniowaneostensywnie.
3Chodziorozróżnieniemiędzysłowem-egzemplarzem(konkretnymzastosowaniem
słowa—wówczasmaonocharakterfizyczny)asłowem-typem(kiedymówimyotymsa-
mymsłowiewwieluużyciach—wówczasmaonocharakterabstrakcyjny).Możnapowie-
dzieć,iżsłowo-egzemplarzjestkonkretnymzastosowaniemsłowa-typu.
