Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
finazwwartości”,jakokreślajątoróżniautorzy,por.BARTMIŃSKI2000:8).
Opisująoneikoniczne,wysokocenionewdanejkulturzewartościkulturowe
ietyczne,takiejakchoćbywolność,honor,rodzina,ojczyzna,leczrównieżtakie
obudowaneróżnorodnymisensamileksemyjakchleb,losczysąsiad.
Jednostkaleksykalna,którastanowiprzedmiotnaszychrozważań,nie
wchodzijednakwzakrestakpojętychfiwielkichsłów”,niewywodzisięteż
zeświatawartościetycznych,niewydajesięnawetwartościowanaaksjolo-
giczniewjakikolwieksposób,przynajmniejwwiększościwypadków.
Opisywanytuleksemjestwyrazemconajmniejszczególnympodwzglę-
demsemantycznym.Wprawdzienajpierwotniejszymjegoznaczeniemjest
tpowietrze‖,tojednakprzybliższymprzyjrzeniuokazujesię,żejegopole
semantycznejestzaskakującoszerokie.Począwszyodjegoznaczeńbezpo-
średnich(jaktgaz‖,tsiła‖,tenergia‖),obserwowanawefrazeologizmachme-
taforyzacjapodążawróżnychkierunkachiwspinasięnarzadkospotykane
poziomyabstrakcyjności.Językjapoński,korzystajączeswegohistoryczne-
gobagażukulturowego,wytworzyłtucałąsiatkęunikalnychkonceptualiza-
cji,
manifestowanych
wsetkach
wyrażeń
związanych
zuczuciami
iemocjamiwykorzystującychskojarzenianiespotykanewkulturzeeuro-
pejskiej.
Pierwotneznaczenialeksemukiwywodząsię-najprawdopodobniej-ze
źródłosłowuchińskiego,aleniesposóboddzielićichrównieżodcałegoza-
sobukulturowego,jakileksykasinoksenicznawniosłazesobądowszystkich
językówAzjiWschodniej,którejąprzejmowały.Wtymwypadkuobejmuje
tobogactwokulturowefilozofiitaoistycznejorazkonfucjańskiej,ugrunto-
wanejprzytymwchińskiejfilozofiikosmosu,wsposobiemyśleniaoświecie
iczłowieku,czywreszciewmitologiiimentalnościstarożytnychChińczy-
ków.Niesposóbdociekaćznaczeńleksemówtegorodzajubezodwoływania
siędotejsferyznaczeńinarzuconychprzezstuleciasensów-zarównotych
jednoznaczniekojarzącychsięzdanąjednostką,jakrównieżjedyniesuge-
rowanychwniedopowiedzeniachorazwcałejwarstwiekonotacyjnejsłow-
nictwa.
Podstawąznaczeniakiwydajesiębowiempojęciewywodzącesięwprost
zrefleksjistarożytnychfilozofówchińskich,amianowicieenergiiżyciowej,
któraanimujewszystkieżyjąceistoty,którazachowujesięwsposóbniekie-
dyniekontrolowanyprzezjejnosiciela,choćwokreślonychwarunkachdaje
sięprzezeńujarzmić.Językowyobrazzachowańowejenergii,określanej
właśniejakokiwjęzykujapońskim,możnazjednejstronyprześledzićna
podstawiewyobrażeńopisanychwstarożytnychtekstachchińskich,ale
również-cojestdlanaszychbadańniepomiernieciekawsze-napostawie
funkcjonowaniategoleksemuwewspółczesnejjapońszczyźnie,wsposób,
zktóregorodzimiużytkownicyniezdająsobiedokońcasprawy.
