Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
11
sobiestawiam,jestopisważnegowprawdzie,alepojedynczegozaledwie
wyrazu,stądwszelkawiedzanatematjęzyka,którąmożnawtensposób
pozyskać,pozostaniewnajlepszymraziefragmentaryczna.Jednocześnienie
będzieprzesadąstwierdzenie,żeleksem,którynastuinteresuje,jestjednym
zesłów-kluczydokulturyjapońskiej,wktórymjakwsoczewceogniskująsię
procesyizjawiska,któretękulturęukształtowały.Skupienieuwagibadaw-
czejwłaśnienakulturowychsłowach-kluczachjestbowiemnieprzypadkowo
postulatemkulturowozorientowanejlingwistyki(por.np.WIERZBICKA
1996:527).Opisanieizrozumieniefunkcjonowanialeksemukiwrolikon-
ceptualizatoraemocjiwjapońszczyźnieto,jaksięwydaje,jedenzkluczydo
zrozumeniakulturyjapońskiej,alewinnymsensieniżczęstopodnoszona
wliteraturzekwestiazrozumieniaspecyficzniejapońskichkonceptówkul-
turowychopartychnasłowach-kluczachtypuomoiyari,waczyenryo(jak
wWIERZBICKA1996:passim),gdzieopispoleganajaknajdokładniejszymzde-
finiowaniuznaczeniatychjednostek(naprzykładprzyużyciuneutralnego
kulturowometajęzyka,cojestznaczącymmetodologicznymwkłademtej
autorki),alenaopisieużyciaisilniepolimorficznejwewnętrznejstruktury
semantycznejtegoleksemu.
Jużteuwarunkowaniawzupełnościwystarczyłyby,zdaniemautora,by
spróbowaćdokonaćopisutejintrygującejjednostkileksykonujapońszczy-
zny.
Natymjednakniekonieczaskakującychwłaściwościtegoleksemu.Ko-
lejnaprzyczyna,dlaktórejkimożetaksilnieprzyciągnąćzainteresowanie
lingwisty,poleganazupełniezdumiewającejproduktywnościfrazeologicz-
nej,szczególniewperspektywieporównawczej.Językoznawcyoddawna
skądinądmówiąoproduktywnościsłowotwórczejjednostekjęzyka:im
większączęstotliwośćużyciamadanyafiks,tymbardziejjestproduktywny.
Produktywnośćfrazeologicznajest,jaksięwydaje,znacznieradziejbada-
nymzagadnieniem,chociażjestistotnadlaopisuleksykograficznegojedno-
stekjęzyka.
Lingwiści
zdają
się
wychodzić
zzałożenia,
że
produktywność
wtworzeniufrazeologizmówwróżnychjęzykachmapodobnycharakter:
typoweleksemyobudowaneszczególnielicznymifrazeologizmamirepre-
zentująsłownictwopodstawowe,jakchoćbynazwyczęściciała(oko,głowa,
ręka),nazwykierunków(tył,góra,środek)podstawowychpokarmów(woda,
chleb/ryż),codzienniewidywanychzwierzątitp.Jesttozapewneobserwacja
prawdziwa,wartojednakzwrócićszczególnąuwagęnakulturowouwarun-
kowaneodstępstwaodtejprawidłowości,awięcnatakiewyrazyjakwłaśnie
ki,któreztrudemmieścisięwobrębietypowychkategoriisemantycznych
wyróżnianychdlajęzykóweuropejskiegoobszarukulturowego,niełatwo
równieżbyłobyprzypisaćmustatusreprezentantaleksykipodstawowej
