Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WedługZbigniewaMazura:„ZiemieZachodnieiPółnocneniezaistniały
przecieżwwielkiejliteraturzepolskiej,któratematycznieigeograficznie
związanabyłanadewszystkozkresamiwschodnimilubzPolskącentralną.
Przedwojennyszkolnywykładhistoriirównieżnieoswajałdostatecznie
zprzeszłościąŚląska,ŚrodkowegoNadodrza,PomorzaZachodniego,Warmii
iMazur.Koncepcjerozwijaneprzedipodczaswojnywśrodowiskuwyznaw-
cówmyślizachodniej,miałycharakterelitarnyizasięgichoddziaływaniapo-
zostawałbardzoograniczony
,wyjąwszyconajwyżejWielkopolskę,gdziesię-
gałyoneniecogłębiejwspołeczeństwo”16.Takżeprzedwojennapolska
publicystykaniewielemiejscapoświęcałaPomorzuZachodniemu.Materiały
prasoweoprzeszłościtegoregionunależałydorzadkości17.
Nowiosadnicyzastaliw1945r.naPomorzuZachodnimwłaściwietylko
niemieckiedziedzictwokulturowe:pomniki,tablicepamiątkowe,budowle
świeckieisakralne,cmentarze,nazewnictwotopograficzne.Zostałoonood-
rzuconejakoobceiwrogie18.Zabytkisłowiańskiejprzeszłościregionubyły
nieliczne.Mimotowładze,kierującsięwzględamipolitycznymiipotrzebą
emocjonalnegozwiązaniaosadnikówpolskichzPomorzemZachodnim,
propagowałyuproszczonąizmitologizowanąwizjęprzeszłościregionu.
Lansowanakoncepcja„powrotuZiemOdzyskanychdomacierzy”odwoły-
wałasiędotezy
,żePomorzeZachodniemiałozawszecharakterpolski,
ewentualniesłowiański,wżadnymzaśwypadkuniemiecki.Niemcybylitu
jedynieokupantamiuprawiającymipolitykęeksploatatorską,któraprowa-
dziładogospodarczegoikulturalnegoupadkuregionu19.
Początkowotakąpolitykęhistorycznąrealizowaływładzeadministracyj-
newSzczecinie.W1948r.nastąpiłojejzałamanie,cobyłorezultatemodsu-
nięciaWładysławaGomułkiijegozwolennikówodwładzyiprzejęciajej
przezkomunistówdążącychdocałkowitegopodporządkowaniaPolski
ZwiązkowiSowieckiemu.Rozpocząłsięokresintensywnejsowietyzacjipoli-
tycznej,gospodarczejikulturalnejorazniszczeniapolskichtradycjiniepod-
ległościowych.Tradycjenarodowezastępowanoklasowymi,awpropagan-
1111111
ne/ZiemieZachodnieiPółnocne1945-2005.60latwgranicachpaństwapolskiego,red.A.Sak-
son,Poznań2006,s.201-217.
16Z.Mazur,Międzyratuszem,kościołemicmentarzem,[w:]Wokółniemieckiegodziedzictwa
kulturowegonaZiemiachZachodnichiPółnocnych,red.Z.Mazur,Poznań1997,s.304.
17Por.M.Mastalerz-Krystjańczuk,PomorzeZachodniewpolskiejnauce,publicystyceidziałal-
nościpolitycznejwlatach1919-1939,Słupsk2013.
18Z.Mazur,Międzyratuszem…,s.303.
19Idem,Dziedzictwowyłączne,podzielone,wspólne,[w:]Wspólnedziedzictwo?Zestudiównad
stosunkiemdospuściznykulturowejnaZiemiachZachodnichiPółnocnych,red.Z.Mazur,
Poznań2000,s.836-837.
20
