Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
zaktóregopomocązamierzałkontrolowaćruchludności.Wydałmiano-
wicienakazzgłaszaniapolicjiosóbnocującychnietylkowhotelach,lecz
takżewmieszkaniachprywatnych.Osobaprywatnaudającasiępozagra-
nicepowiatumusiałazaopatrzyćsięwodpowiednipaszport.Zarządzania
te,chociażmożeiskuteczne,spowodowałyniezadowolenienawet,amoże
szczególnie,wwyższychwarstwachspołecznych68.
Kijowskiejinteligencjizpewnościąniepodobałosięrównieżtraktowanie
przezCzertkowaludziwykształconych,nietylkostudentów,lecztakżeab-
solwentówuniwersytetów,jakpotencjalnychkandydatówdoprowadzenia
wywrotowejdziałalności.Stosunekgenerała-gubernatoradowykształcenia
uniwersyteckiegonajlepiejoddająsłowasamegoCzertkowa,którywspomi-
nającpoprzednika,stwierdził:„Książę[Dondukow-Korsakow]chwaliłsię,
żebyłstudentemuniwersytetu.Ja,chwałaBogu,nigdynauniwersytecienie
byłem”69.
DodatkowoprzezKrajPołudniowo-Zachodni,azwłaszczagubernięki-
jowską,przetoczyłasięfalachłopskichbuntówiwystąpień.Ichoćmiałyone
zazwyczajpodłożeściślesocjalne,tojednakpodnosiłypoziomzaniepokoje-
niaadministracjiiwymagałydodatkowychdziałańzjejstrony.Ichskalabyła
jednąznajwiększychwcałymCesarstwie,acentrumstanowiłypowiatyczeh-
rynskiiczerkaskiwgubernikijowskiej.Wlatach1876-1878buntyobjęły
19gmin,aliczbęzaangażowanychwniechłopówocenianonaok.50000.
Zamieszaniewzbudziłyteżuporczywierozprzestrzenianesłuchyododatko-
wychnadziałachziemidlawracającychzwojnytureckiejżołnierzy70.
Zmniejszenieaktywnościadministracjinapoluakcjidepolonizacyjnej
powodowałrównieżfakt,żewdośćzgodnejopiniipolicjantówiżandar-
mówmiejscowaspołecznośćpolskawżadensposóbnieangażowałasięwte
wystąpienia.NawetwPetersburguzauważano,że„rewolucyjnaagitacjanie
znajdujekorzystnegodlasiebiegruntuwśródosóbwyznaniakatolickiego,
należącychdo»polskiegoplemienia«”71.Anawetjeżeliwśródaresztowa-
nychrewolucjonistówznalazłsięPolak,tojegodziałalnośćniemiałacharak-
terunarodowościowo-niepodległościowego72.Zauważanozresztą,żeabso-
lutnawiększośćpodejrzewanychodziałalnośćrewolucyjnąnaterenieKraju
Południowo-ZachodniegoPolaków,chociażpochodziłaztegoterenu,to
kształciłasiępozajegogranicamiistamtądprzyniosła„rewolucyjnązarazę”
.
68Ibidem,s.95,113.
69О.Ф.К.стяк.вський,Щоденник(1874-1885),т.1,s.34.
70П.А.Зайончковский,Kризиссамодержавия,s.11-13.
71RGIA,f.908,op.1,d.395,k.18-19.
72Ibidem,k.19;Сенаторськарев.з.яKи.всько.таЧерн.г.всько.губерн.й,s.54.
