Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Bilanspłatniczyamechanizmydostosowawcze
ludnościostałychdochodachpocząwszydopozostałejczęściosóbzatrudnionychwgo-
spodarce,odpłacpracownikówsektorówrealnychifinansowychdozyskówkapitałowych
udziałowcówiakcjonariuszyfirm,odpłatnościpodatkowychdodochodówsektorapub-
licznego.
Konsumpcjabędzieobniżałasię,jeśliwefekcieprocesówredystrybucyjnychdochody
będąprzepływałydogrupludnościowyższychzarobkach,awięcwykazującychznacznie
większąskłonnośćdooszczędzania.Wzrostcentakżemusiobniżyćrealnąwartośćutrzy-
mywanychprzezludnośćaktywówpieniężnych.Konsumpcjabędziespadać,gdyduże
grupyludnościbędądążyłydoskompensowaniautraconejczęścirealnejwartościposia-
danychaktywówfinansowych.Podobnyefektwpostacirealnegospadkukonsumpcji
przynositrwanieiluzjipieniężnej(aczkolwiekjestonokrótkookresowe),dopótyznaczna
częśćludnościnieuświadomisobie,żerealnienaswojepotrzebywydajemniejwstosun-
kudookresuwcześniejszego.
Podejścieabsorpcyjnedobilansupłatniczegoniewątpliwiewistotnysposóbkoryguje
możliwośćwykorzystaniadewaluacjijakouniwersalnegoizawszeskutecznegomechani-
zmuprzywracaniarównowagibilansupłatniczego.Jednocześniemodelabsorpcyjnystwa-
rzawrażenie,żekrajewistocieświadomiezwiększająswojewydatkipieniężne,niezwa-
żającnawłasne,ograniczonemożliwościprodukcjiiwzrostudochodukrajowego,awięc
bezwzględunaskutkidlastanurównowagibilansuhandlowego.Niechęćlubniemożność
powstrzymywanianadmiernychwydatkówjestpostrzeganajakokluczowyargument
wobjaśnianiuźródełdeficytubilansupłatniczego,nawetgdybytakienastawienierządu
wpolitycemakroekonomicznejkrajuniemiałowrzeczywistościmiejsca.
Równania(1.6)i(1.8),któreobjaśniajązmianysaldabilansupłatniczegopoprzezróż-
nicepomiędzydochodamiawydatkamikrajowymilubpomiędzyoszczędnościamikrajo-
wymiainwestycjami,wynikajązpodstawowychtożsamościrachunkowychproduktu
krajowego.Alezwiązkuprzyczynowegoniedasięwysnućzezwyczajnegoprzekształce-
niajakichkolwiekrównań(tożsamości)bilansowychPKB.Deficytobrotówbieżących
musibyćzatemnajpierwspowodowanyautonomicznymspadkiemeksportulubautono-
micznymwzrostemimportukrajowego,awdalszejkolejnościpogarszaniemsięrealnych
cenowychtermsoftrade,azatemczynnikaminiezależnymioddecyzjipodmiotówkrajo-
wych(rezydentów)zwiększającychswojewydatkiwstosunkudodochodów,zwłaszcza
jeślidochodyrealneuległywyraźnemuobniżeniu.
Prawidłowadiagnozapierwotnegoźródładeficytubilansupłatniczegomadecydujące
znaczenie,jeślipolitykadostosowawczamaskuteczniewspieraćautomatycznymecha-
nizmrównowagizewnętrznej,nienarażającjednocześnienaszwankrównowagiwe-
wnętrznej.
Wsytuacjigdydeficytbilansupłatniczegoniejestspowodowanynadwyżkąpopytu
krajowegoprzypełnymwykorzystaniuzasobówprodukcyjnych,awynikajedynieze
spadkurealnegodochodukrajowegoosłabiającegosiłępopytu,walkazdeficytemobro-
tówbieżącychmożenawetdoprowadzićdospadkurealnegopoziomudochodunarodowe-
goiwzrostuniewykorzystanychzasobówprodukcyjnychkraju.Szerokakrytykawielu
programówdostosowawczychMiędzynarodowegoFunduszuWalutowegozalecanych
rządomkrajówrozwijającychsię(atakżekrajówprzechodzącychtransformacjęustrojo-
wąwEuropieŚrodkowo-Wschodniej),wyrastałanatleortodoksyjnegoprzekonania
